dinsdag 28 juni 2016

Wat bibliotheken kunnen leren van de Brexit : 5 bescheiden tips en daarna gewoon weer aan het werk...




De Britten kozen afgelopen week met een nipte meerderheid voor het verlaten van de Europese Unie. Lijkt me nog een lastige keuze voor burgers: want kijk maar eens met wat voor filmpjes bijvoorbeeld het Brexit-kamp kwam en probeer de drogredenen maar eens te vinden als burger. En laten we eerlijk zijn: als ze  dit referendum in Nederland zouden houden, durven wij met elkaar niet de hand in het vuur te steken dat er bij ons anders gestemd zou worden. Onderbuik en ratio lopen kris-kras door elkaar. 

Maar het goede nieuws:  Bibliotheken kunnen nog veel leren van de Brexit. Want sinds de invoering van de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen (de bibliotheekwet) zijn de bibliotheken officieel een stelsel. Een stelsel waarbij lokale bibliotheken, provinciale ondersteuningsinstellingen en de Koninklijke Bibliotheek de deelnemers vormen. Een club met ongeveer 160 deelnemers en met 160 verschillende financiers die het allemaal maar met elkaar moeten zien te rooien. In vergelijking daarmee is de Europese Unie - met slechts 28 deelnemers - een overzichtelijk klasje, niet waar? 

Waar zijn de Brexiteers in bibliotheekland?
Maar zijn er in ons midden dan ook bibliotheken die er uit willen stappen? Nou, niet zozeer bibliotheken maar wel gemeenten die flirten met commerciële aanbieders die geen deel uitmaken van het bibliotheekstelsel. De gemeenten Waterland en Buren kozen voor de Karmacbibliotheek en onlangs besloot ook de gemeente Lopik hiermee in zee te gaan.

De keuze door deze kleine gemeenten is altijd ingegeven door bezuinigingen. Gemeenten geven aan vooral een goedkope klassieke bibliotheek te willen hebben. Ze hebben nauwelijks boodschap aan de collectie Nederland, ondersteuning met de Bibliotheek op School of ondersteuning in het sociaal domein. Bibliotheken wijzen hun gemeenten er vervolgens op dat het versmallen van de opdracht aan de bibliotheek 'gevaarlijk' is en dat  uitstappen uit het stelsel leidt tot extra maatschappelijke kosten. Zie hier, een soortgelijke discussie tussen 'Brexit' en 'Bremain'

De kunst van samenwerken

Met andere woorden: het is niet vanzelfsprekend dat samenwerkingsverbanden 'zo maar' blijven voortbestaan. Samenwerken is een werkwoord. Wie daar meer over wil leren moet vooral de 'bijbel van samenwerking' lezen: 'Leren samenwerken tussen organisaties' van Kaats en Opheij. Zij omschrijven vijf gebieden waaraan in samenwerking gewerkt moet worden om samenwerking in stand te houden en zich te laten ontwikkelen: gezamenlijke ambitie, onderkenning van belangen, investeren in relaties, professionele organisatie en goede procesvoering. Wat kunnen bibliotheken met die wetenschap nu leren van de Brexit? Ik liep het boek nog eens door en komt tot vijf bescheiden tips.

Tip 1: Blijven investeren in gezamenlijke ambitie
De kern van samenwerking zit in een stevige gezamenlijke ambitie. Weten waar je met elkaar naar toe wilt. Bibliotheken hebben met het rapport Cohen best een gezamenlijke stip op de horizon gekregen. Maar het is een horizon waarvan grote bibliotheken zouden kunnen zeggen dat ze het alleen kunnen en waarvan kleine gemeenten kunnen zeggen dat 'al die nieuwigheid' niet hoeft.

Een verdere uitwerking van die ambitie waardoor een gezamenlijke prikkel ontstaat om verder te gaan met elkaar is wel nodig. En die is er ook met de de gezamenlijke innovatieagenda. Te meer omdat deze ook besproken zal worden met de provincies (via IPO) en de gemeenten (via VNG) waardoor ook vanuit de financiers een gezamenlijk kader kan ontstaan.

Thema's zijn nu benoemd in die innovatieagenda maar nu zal aankomen op het realiseren van concreet resultaat. Resultaat dat alleen gezamenlijk bereikt kan worden: zorg dat laaggeletterdheid verdwijnt uit Nederland, zorg dat bibliotheken gezamenlijk de essentiële hulpstructuur van de samenleving zijn en borg tegen veel lagere kosten de collectie Nederland. Dat soort perspectieven. Wie als stelsel verder wil, moet op dit punt blijven investeren.

Tip 2: Oog houden voor lokale belangen
Er is heel veel variatie tussen de financieringsniveaus van en de opvattingen over bibliotheekwerk bij de meer dan 300 gemeenten in Nederland. Bij bezuinigingen lijkt het soms alsof de gemeente 'de vijand' is geworden van de bibliotheek. Maar dat kan natuurlijk helemaal niet. De gemeente is de lokale opdrachtgever die er soms voor kiest om met veel minder geld verder te gaan.

Overstappen op een commerciële aanbieder betekent dan automatisch uit het stelsel stappen. Bibliotheken verdedigen zich dat men dan geen IBL meer heeft, niet meer kan 'gastlenen' en dat men geen ebooks meer heeft. Maar - zoals je ook ziet bij de Brexit - alleen angst is onvoldoende om je te verdedigen tegen deze fratsen.

Waarom geen oplossing zoeken juist in de samenwerking? Bibliotheken die te maken krijgen met bezuinigen, krijgen bijna geen bijval van andere bibliotheken. Bezuinigingen moet je zelf oplossen, lijkt het beeld. Terwijl je ook juist dan de samenwerking zou kunnen zoeken: hoe kan het stelsel gezamenlijk bezuinigingen te lijf gaan? Kun je samen sterker blijven door samen naar oplossingen te zoeken. Op dit punt heeft ons stelsel echt nog wat te leren.

Tip 3: Niet top-down maar wederzijds organiseren
Veel burgers zien Brussel als een grote bureaucratische molen waar tienduizenden ambtenaren werken. En zo zouden we ook naar bibliotheekwerk kunnen kijken: een grote KB en heel veel lokale directeuren. Nou, probeer daar maar een snel oplossingen voor elkaar te krijgen. Hier ligt een uitdaging in het organiseren van de samenwerking. Best lastig maar zeker niet onmogelijk.

Mijn tip: hou de organisatie licht. Overleg niet alleen met directeuren maar vooral met de mensen die op lokaal en provinciaal niveau uitvoeren. Waarom is de Bibliotheek op school zo succesvol? Ik denk dat dat komt omdat er een samenwerking is waar juist weinig directeuren in zitten maar juist veel consulenten en managers die het kunnen regelen. Waarom gaat de samenwerking met de Belastingdienst zo snel? Ik denk dat daar het zelfde antwoord geldt.  Organiseer met wederzijds enthousiasme en gun elkaar verantwoordelijkheid.

Tip 4: Successen samen vieren en eerlijk evalueren
Het bibliotheekcongres is een mooi voorbeeld hoe de sector samen bibliotheekwerk 'viert'. Alleen voor die gezamenlijkheid van het stelsel heb je dit soort evenementen nodig. Maar 'vieren' we het bibliotheekwerk ook genoeg samen met gemeenten? Voeden we hen genoeg in gezamenlijkheid?  De bibliotheken staan sinds enkele jaren op het VNG-congres maar van mij mag dat nog wel wat groter.

Ondanks het feit dat het bouwen van digitale infrastructuur niet eenvoudig is en vaak vertragingen kent, zijn er ook hele mooi cijfers om te laten zien. Zoals bijvoorbeeld Raymond Snijders kwartaal na kwartaal laat zien over ebooks. Dit soort cijfers moeten we veel breder uitdragen. Liggen deze cijfers ook bij wethouders en gedeputeerden?

Naast het vieren van succes, hoort hierbij ook het eerlijk evalueren. Werkt iets niet? Wees dan eerlijk, leg het op tafel en biedt een alternatief. In die zin vond ik de keus van de KB rondom het datawarehouse een moedige stap.

Tip 5: Laat je niet gijzelen door de Brexiteer
Als laatste: luister goed naar de belangen en doe daar recht aan maar laat je niet gijzelen. Als belangen op geen enkele manier overlappen of aansluiten, houdt het gewoon op.  Maar meestal is manipulatief gedrag in netwerken een teken dat ambities niet helder genoeg zijn of niet voldoende geïnternaliseerd. Men weet dan onvoldoende waarom men samenwerkt en als dat gebeurt wordt samenwerking een rituele dans. Leuk als je van dansen houdt maar niet als je iets wilt bereiken.

Tot slot
Vijf bescheiden tips. Want op dit gebied ben ik niet zo van de grote woorden en van allerlei 'organisatiedingen'. Wel van het lekker concreet samenwerken en mooie resultaten bereiken.  En misschien is dat eigenlijk wel tip nummer 6. Want wie dat in het oog houdt, werkt vaak heel vanzelfsprekend samen met anderen.

Voor mij is helder dat bibliotheken in Nederland samen een essentiële hulpstructuur kunnen zijn voor een snel veranderende samenleving. Minder laaggeletterden, meer participerende burgers, meer creatievelingen. In heel Nederland. Niet alleen in grote steden, ook op het platteland. Niet alleen voor Nederlanders met een goede opleiding maar ook voor die vluchteling die niet vooraan stond op school. Geen onbereikbaar perspectief maar een haalbaar doel dat met concrete resultaten door samenwerking te bereiken is.

donderdag 23 juni 2016

Hoe bibliotheken steeds meer de essentiële hulpstructuur worden voor een snel veranderende samenleving...


In januari 2014 hield ik een presentatie in Enschede met de titel: 'Boeken, bier, prozac, viagra en bibliotheken' over de ontwikkelingen in bibliotheekwerk. De drie decentralisaties waren nog geen feit, de bibliotheekwet was nog niet ingevoerd en we zaten nog midden in de crisis.Twee jaar geleden nog maar.

In het aansluitende gesprek met wethouder Hatenboer noemde hij de bibliotheek 'een essentiële hulpstructuur voor een snel veranderende samenleving'.  Deze week moest ik nog eens even terug denken aan die woorden uit 2014 van hem en hoe snel die woorden werkelijkheid worden.


Belastingdienst
Deze week begon ik met een landelijke bijeenkomst over de samenwerking met de Belastingdienst. 70 bibliotheekmensen hadden zich aangemeld maar in de zaal zaten er meer dan 100! Ik begon die bijeenkomst met de woorden dat het nog maar een half jaar geleden was dat we de eerste gesprekken met de Belastingdienst startten. En in deze bijeenkomst presenteerde Lisenka Akse - namens de KB en Eline Ophof en Brenda Jacobs namens de Belastingdienst de voortgang. Er is een subsidieregeling, er is een checklist voor bibliotheken, er zijn tips voor veiligheid en privacy, er zijn sessies gepland voor dienstverleners die spreekuren willen houden en ook de  toolkit is bijna klaar.

Overigens gebruikten we daar ook het mooie voorbeeld van de Bibliotheek Den Haag dat u hierbonder vindt.


We sluiten de bijeenkomst af met de belofte dat we elkaar in het najaar weer zien en dat we ons dan gaan voorbereiden op een mooie promotiecampagne voor de aangiftecampagne van volgend jaar. Ik zie bibliotheken als stelsel acteren waarbij iedere bibliotheek zijn eigen lokale netwerk meeneemt. Petje af.

Minister Plasterk en de pilot van Binnenlandse zaken
Twee dagen later staan we in Bussum met minister Plasterk. Hij tekent een overeenkomst met de bibliotheken. De overeenkomst is gericht op het ondersteunen van burgers in het communiceren met de digitale overheid. Wat hebben burgers daarvoor nodig? Wie kan daarbij helpen? Hoe veranker je dat in lokale netwerken? Dit soort vragen - waar u overigens als bibliotheek ook al mee bezig bent - worden uitgewerkt in drie pilotbibliotheken: Katwijk, Gooi en Meer en Venlo.

Het is een kortdurende pilot want hij volgend jaar al geëvalueerd. Dat geeft ook wel aan dat beide partijen: ministerie en bibliotheken haast hebben. Want als dit werkt - en mijn stellling: waarom zou dat niet werken? - dan moeten we dit snel verbreden naar heel het bibliotheeknetwerk.

In een interview met Bibliotheekblad zegt Plasterk daarover: 
'De bibliotheek is de meest laagdrempelige plek in de samenleving. Een instelling waar iedereen zich thuis voelt. Dat geldt voor buitenlandse mensen, voor moslimmoeders met kinderen, voor degenen die een groot deel van de dag op straat doorbrengen en die even de bibliotheek ingaan om een krantje te lezen. Werkelijk iedereen komt in de bibliotheek en deze is ook ingesteld op het bedienen van zo’n breed publiek. De mensen die er werken hebben de toegankelijke houding die daarvoor benodigd is. Zij weten hoe ze met al die verschillende mensen moeten omgaan. Bovendien beschikt de bibliotheek over een fijnmazig netwerk door het hele land. In die zin is de bibliotheek de meest voor de hand liggende plek om mensen wegwijs te maken op de snelweg van de digitale overheid. .... De bibliotheek is de stille kracht van de samenleving.’
De bibliotheek als stille kracht van de samenleving... dat komt toch in de buurt van de uitspraak: de bibliotheek als essentiële hulpstructuur in een snel veranderende samenleving.

Sociale dienst Oost-Achterhoek
Wie denkt dat het vooral grote landelijke partijen zijn die hiermee bezig zijn, heeft ongelijk. Op lokaal en regionaal niveau gebeurt ook van alles. Zo ben ik zelf bijvoorbeeld nog betrokken bij gesprekken die we nu voeren met de Sociale Dienst Oost-Achterhoek. Samen met directeur Ton Mengerink en zijn team van de bibliotheek maken we nu samen de de sociale dienst een aanbod op regionaal niveau. Het lijkt op het aanbod van Belastingdienst en Binnenlandse Zaken. Naar verwachting gaat men in Oost-Achterhoek daar dit najaar mee aan de slag.

Stille kracht van de samenleving
Zijn Katwijk, Venlo en Gooi en Meer bijzonder? Is Oost-Achterhoek bijzonder? Ongetwijfeld zullen ze elk iets hebben waarmee ze uniek zijn in Nederland. Maar tegelijkertijd zie ik nog zoveel meer bibliotheken precies hetzelfde spoor volgen. Allemaal hard op weg om burgers verder te helpen.

Van mij hadden alle bibliotheken van Nederland gelijk in de pilot van Binnenlandse Zaken mogen zitten. Ik denk dat bibliotheken daar wel klaar voor zijn. Maar geef de partijen om eens heen ook wat ruimte om daar aan te wennen. Wie weet wat er over een jaar in de evaluatie staat.

Regeerakkoord
Wie ziet hoe snel het beeld van bibliotheken nu kantelt - van uitleenbibliotheek naar maatschappelijke en educatieve bibliotheek - moet zich afvragen waar we over een aantal jaar staan. Op 15 maart 2017 zijn er landelijke verkiezingen. Kort daarna wordt het regeerakkoord gemaakt. Bibliotheken zitten dan vol in de campagne van de Belastingdienst, de eerste resultaten van de pilot van Binnenlandse Zaken zijn er dan ook wel.

Ik denk dat het helemaal niet ondenkbaar is dat bibliotheken in het nieuwe regeerakkoord genoemd worden als 'essentiële hulpstructuur voor een snel veranderende samenleving'. Onder het kopje 'Stille kracht'.

Foto ondertekening overeenkomst: KB

woensdag 22 juni 2016

'de Bibliotheek' in de Top-10 van Boekenmerken


Elke twee jaar doet het bureau Hendrik Beerda Brand Consultancy een merkenonderzoek in de boekenwereld. Het blijkt al jaren te gebeuren maar ik had er nog nooit van gehoor. Misschien ook wel omdat we als bibliotheek nooit in deze top-10 voorkwamen.

Tot dit jaar dus. Op de website van InIct wordt dit als volgt gemeld:
'Opmerkelijke nieuwkomer in de top-10 van sterkste merken is het merk 'de Bibliotheek'. De presentatie van de circa 1.000 openbare bibliotheekvestigingen onder één naam blijkt een succesvolle stap te zijn. 'Terwijl een derde van de bevolking nog niet op de hoogte is van de nationale samenwerking, neemt de organisatie nu al de achtste plaats in op de ranglijst van sterkste merken. Wat betreft waardering scoort de Bibliotheek zelfs een stuk beter dan boekverkopers bol.com en Bruna. De nationale boekenuitlener heeft een veel sympathieker imago dan de commerciële verkopers. Met de gezamenlijke presentatie van de bibliotheken heeft de sector er dus weer een krachtig middel bij om de Nederlander aan het lezen te krijgen', aldus merkadviseur Beerda.' 
Hoe lang is het eigenlijk geleden dat we die landelijke huisstijl invoerden? Ik kom uit in 2009 blijkens dit webartikel. Maar ongetwijfeld waren er zelfs bibliotheken eerder dan Zwolle. Wat ik nog steeds grappig vindt is dat die hele landelijke huisstijl heel organisch is ontstaan, niet van bovenaf maar van onderop: bibliotheken die dit samen oppakten bij hun conceptontwikkeling van de bibliotheekformule.

Na zeven jaar dus in de top-10 en met een beter imago dan Bruna en bol.com. Ik zeg: wij verlaten die top-10 nooit meer.....

Met dank aan Heleen van Manen voor de attendering.

maandag 20 juni 2016

Hoe ver zijn de Vlamingen eigenlijk met hun bibliotheeksysteem? Een update


Medio vorig jaar schreef een reeks artikelen over onze slimme Vlamingen gasten bij Bibnet die toen net hun onderzoek naar een gezamenlijk bibliotheeksysteem hadden afgerond. Een paar weken geleden was ik opnieuw bij ze op bezoek. Hoe staat het er bij ze voor? Want hun situatie is voor Nederland alleen maar interessanter geworden sinds ook de KB heeft aangegeven een soortgelijk onderzoek te willen doen. Waarbij ik gelijk toegeef dat ik daar mede schuldig aan ben.

Samen met Dennis Eijsten praatte ik bij met Johan Mijs en Peter de Keyser. Zij maken deel uit van het projectteam dat u hierboven ziet.  De uitkomsten geef ik u hieronder.

Praten, praten, praten
Na de afronding van het onderzoek vorig jaar en de bespreking hiervan, is dit voorjaar een groot traject gestart samen met de bibliotheken. Het doel? Nou, vooral goed afstemmen wat precies verwachtingen zijn, bekijken op welke punten en plekken samenwerking mogelijk en nodig is om tot slot te komen tot de opzet van het 'programma van eisen' dat voor de aanbesteding gebruikt kan worden.

Het team van Johan heeft in de afgelopen maanden 14 werkbezoeken, 5 workshops en 6 infosessies georganiseerd. 

In de workshops is bijvoorbeeld gekeken naar welke onderdelen identiek kunnen worden ingeregeld voor alle bibliotheken. Dan gaat het om zaken als: overal een identiek bonnetje,verlengen zonder fysieke aanwezigheid van het boek,  het automatisch over laten gaan van de ene lenerscategorie naar de andere. Dat lijken kleine zaken maar wie zich nu realiseert dat dat tientallen keren apart geregeld is in systemen, ziet ook hoeveel dubbel werk we eigenlijk doen op dit punt. Nou ja, een heel proces dus om dat breed met elkaar te bespreken. 

Dat geldt ook voor het lidmaatschap: hebben we een centraal bestand van leden waarbij we een koppeling kunnen maken met de gemeentelijke basisadministratie of is elk ledenbestand toch echt afzonderlijk van elkaar. Dat staat overigens weer los van wie die leden zijn want ook in een gezamenlijk bestand kunnen leden gewoon lokaal lid zijn. Maar je ziet dat de emotie snel mee kan spelen in zo'n discussie. Toch hebben ze een mooie eerste uitkomst getuige het lijstje hieronder. 



Alles bij elkaar levert dat nu een beeld op van wat de bibliotheken gezamenlijk willen en wat ze zelfstandig willen houden. En dat zijn natuurlijk belangrijk vertrekpunten voor een gezamenlijk systeem en de inrichting daarvan. 

Procesbeschrijvingen
Ook heeft men voor alle voorkomende (geautomatiseerde) processen in bibliotheken schema's gemaakt voor automatisering. Dat zijn tientallen van dit onderstaande schema's 


Ik hoor u denken? Is dat zo belangrijk? Nou, ook hier moet je je realiseren dat er nu tientallen verschillende systemen zijn en in veel van die systemen zijn deze schema's net even anders. Ook dat trek je gelijk in één systeem of het systeem moet in elke vestiging processen anders ondersteunen. 

Exitregeling
Tegelijkertijd met deze informatieronde voor bibliotheken wordt gewerkt aan een exitregeling voor de bestaande systemen. Er zijn nu meerdere leveranciers in Vlaanderen en in het gunstigste geval komt slechts één van de bestaande leveranciers terug in het toekomstige bibliotheeksysteem. 

Ook in Nederland kennen wij de situatie dat de conversie van de ene leverancier naar de andere niet altijd even gemakkelijk gaat. De verliezende leverancier lijkt niet altijd even sportief (de leverancier noemt dit overigens zakelijk). Samen met juristen wordt nu al voor de keus daarom een exitregeling met alle bestaande partijen getroffen.  

Planning
Er wordt dus een hoop werk verzet in Vlaanderen. Nuttig werk. Allemaal voorwerk om de aanbesteding goed en met veel draagvlak in te gaan. Die planning ziet er als volgt uit.


Na de zomervakantie start men met de 'echte' aanbesteding met de publicatie van de opdracht en het lastenboek. Daarna volgt beoordeling en gunningsfase. Begin 2017 zou dan bekend moeten zijn wie in Vlaanderen het nieuwe bibliotheeksysteem gaat leveren. 


Wie hier de voorgestelde planning van M&I tegen aan houdt, ziet dat er een kleine vertraging is gekomen ten opzichte van het destijds gepubliceerde onderzoeksrapport. Maar echt veel is het niet. En dan hebben ze ook nog eens de fusie naar CultuurConnect gedaan in die periode. Men houdt dus flink tempo in Vlaanderen. Ik zie ook hoeveel tijd en aandacht ze er aan besteden om dit goed te doen. 

Saillant detail: de aanbesteding loopt parallel aan het  onderzoek in Nederland. In Nederland worden eind 2016, begin 2017 de resultaten verwacht. In Vlaanderen wordt dan de aanbesteding afgerond. Dat worden dus spannende maanden.

De plaatjes die ik hierboven gebruikt heb, komen uit de presentatie die Johan mij toestuurde en die op een openbare plek staan. Het is nog wel interessant om zijn presentatie nog eens na te kijken. 

En verder? Beperkt IBL in Vlaanderen
We kunnen dus nog veel leren van de Vlamingen en ik ben blij met de kennis die ze delen. Toch zijn er ook zaken die zij wel weer van ons kunnen leren of overnemen.

Zo vond ik het bijvoorbeeld opvallend dat de mate van IBL in Vlaanderen echt van een heel andere omvang is dan in Nederland. Ik ben gewend dat elke provincie transportbusjes heeft en dat in ieder geval binnen de provincie er een zeer frequente uitwisseling van materialen is. Dat is in Vlaanderen nauwelijks het geval: er rijden geen provinciale transportbusjes en ook de processen zijn daar dus veel minder op ingericht.

Vakantiebieb, Ebookplatform en WAAS naar Vlaanderen?
Ook op het gebied van ebooks kijken de Vlamingen met enige jaloezie naar Nederland. Hoewel het ons misschien nog steeds niet snel genoeg gaat, staat er ondertussen toch maar mooi een Vakantiebieb en Ebookplatform voor alle bibliotheken. Daar is door velen jaren hard voor geknokt, er is zelfs een uitname uit het gemeentefonds voor gedaan. Maar in vergelijking met andere landen begint Nederland echt koploper te worden op dit gebied. Zouden we de Vakantiebieb en het ebookplatform niet samen met de Vlamingen kunnen exploiteren?

Verder hebben alle bibliotheken in Vlaanderen nog lokale of provinciale CMS-systemen voor hun websites. In Nederland werkt een ruime meerderheid van bibliotheken met de gezamenlijke Website As A Service (WAAS). Ik kan me voorstellen dat dat in combinatie met het gezamenlijke bibliotheeksysteem in Vlaanderen dat ook nog wel interessant kan zijn. 

Beter een goede buur dan een verre vriend?
Voor mij en Dennis was het weer een leerzaam dagje in Brussel. Zo zie je maar, goede informatie is soms dichterbij dan we denken. Laten we die Vlamingen maar koesteren als goede buren. Volgens mij zit er nog veel samenwerking in het vat.

vrijdag 17 juni 2016

Jos en Mark maken een filmpje en gaan in de wetenschap.... U ook?



Ok, hieronder staat een lange tekst...  Maar weet u wat. Kijk eerst maar dat filmpje van twee minuten hierboven.

Op zaterdag 1 en zondag 2 okober is in Nederland het Weekend van de Wetenschap.  Een weekend waarbij tal van bedrijven en science centra's hun deuren openen om een kijkje achter de schermen te nemen. Een succesvol evenement want in het afgelopen jaar namen 143.000 mensen deel aan activiteiten.

Bij het bibliotheekcongres afgelopen jaar sprak Amito Haarhuis, adjunct directeur van NEMO. Naar aanleiding van zijn presentatie werd wel getwitterd dat bibliotheken meer met science centra zouden kunnen doen. Want allebei verspreiden we informatie en beide doen we dat niet meer op de klassieke manier. Bibliotheken lenen niet meer alleen boeken uit maar organiseren ook activiteiten.  En musea zijn allang niet meer alleen maar bewaarplaatsen van oude spullen en hebben zich getransformeerd met beleefplekken die science centra heten.

Bij een tweet alleen is het niet gebleven. Actieve collega's bij de KB, NEMO en de Vereniging voor Science Centra hebben de handschoen opgepakt. En de eerste activiteit is om bibliotheken te betrekken bij het Weekend van de Wetenschap.

Zin om mee te doen? Dan biedt de KB aan om je te ondersteunen met tips, een aanpak en met contacten met andere bibliotheken. Wat zou jouw bibliotheek kunnen doen met wetenschap? Vind je het misschien leuk om een pop-up-wetenschapper in huis te halen? Wat het beste werkt in jouw bibliotheek, weet je echt zelf het beste maar een paar extra ideeën zijn misschien welkom.

Daarom organiseert de KB op vrijdag 8 juli een workshop in NEMO voor bibliotheken die mee willen doen. Er zijn geen kosten aan deze workshop verbonden en het verplicht je nog niet tot deelname. Hoewel we natuurlijk wel onze verwachtingen hebben. Bovenstaande heren uit het filmpje zullen in ieder geval ook aanwezig zijn om mee te helpen.

Meedoen met die leuke dag op 8 juli? Meld je dan aan via de mail: bibliotheekstelsel@kb.nl

Tot dan!

donderdag 16 juni 2016

De toekomst van lezen en de bibliotheek: door Abdelkader Benali (en door mij!)


Een week geleden kreeg ik bovenstaande uitnodiging toegestuurd. Ik geef toe dat ik wel een beetje glom van trots.  In een line-up met Abdelkader Benali! En ik mag je uitnodigen om ook te komen en de toegang is ook nog eens gratis!

Een schrijver en een bibliothecaris vragen of er toekomst is voor lezen en de bibliotheek.... U kunt de uitkomst raden. Want we gaan natuurlijk allebei vertellen dat die toekomst er is. En niet zo'n beetje ook.

Wie mee wil doen: wees er snel bij, want het gaat druk worden. En vol is vol! Meer informatie vindt je op de activiteitenpagina van Idea. Daar staat ook dat als je wil aanmelden je even een mail moet sturen naar activiteiten@ideacultuur.nl.


Duw ik er tot die tijd nog even deze video van Abdelkader Benali in, waarin hij uitlegt waarom bibliotheken zo belangrijk zijn.

Tot volgende week!

dinsdag 14 juni 2016

'Zonder bibliotheken had ik hier niet gezeten....'


Wie heel lang opblijft, ziet het laatste programma op TV. Volgens mij was dat vroeger het Wilhelmus en ging het beeld op zwart. Maar tegenwoordig is dat op NPO2  'De Nachtzoen' en daarna beginnen alle herhalingen. De nachtzoen kwam vandaag van neerlandicus Wim Daniëls.

Zijn woorden: 'Zonder bibliotheken had ik hier niet gezeten', klinken nog even na. 'We hadden geen boeken thuis, ja éen boek: 'Archie, de man van staal', nog een stripboek ook.'

Hij vertelt in 6 minuten over de kracht van taal. Hoe je kunt maken en breken. En waarom taal belangrijk is. Ook prima als dagopening op deze vroege ochtend.

Kijk het rustig nog een na op Uitzending gemist

Met dank aan Marie-José die zolang opbleef om me te attenderen.

zondag 5 juni 2016

Een stukje van de hemel...



Twee weken gelden kocht ik een stukje van de hemel. Geïnteresseerd?  Lees dan verder.

Een weekend weg en struinend door de oude binnenstad van Brugge stuitten we op de Magdalenakerk. De kerk is in verval. Bij de uitgang kun je een stukje van de hemel kopen.  Het is niet de echte hemel maar het zijn stukjes van het afbladderende  blauwe plafond. Met een glimlach doen we een gift en nemen een stukje hemel mee naar huis.

Het instituut kerk bladdert letterlijk en figuurlijk af.  Een hemel die niemand meer wil hebben.Wat doe je dan? Je gaat jezelf heruitvinden. En achter die kleine actie van het stukje van de hemel zit de
organisatie YOT.

Om het met hun eigen woorden te zeggen:
De naam YOT verwijst naar de kleinste letter uit het Hebreeuwse alfabet: een taalteken met grote invloed en betekenis. Zo wil YOT als kleine organisatie beweging brengen op het domein van zingeving en spiritualiteit.
En verder:
Met ons werk in de Magdalenakerk en In de Nieuwe Pastorie dagen we onszelf en anderen uit om na te denken over de functie en het gebruik van kerken en pastoriewoningen. Klassieke opdelingen, zoals die tussen gelovigen en niet-gelovigen, stellen we in vraag. Twijfelen beschouwen we als de moeilijkste én de boeiendste levenshouding. Experimenteren met vorm en inhoud is ons motto.

De inrichting van de Magdalenakerk doet meer denken aan een kunsthal of museum. Er staan kunstwerken en installaties. Waaronder een installatie waarmee je zelf over water kunt lopen. Het grote levensthema wordt licht en speels gehouden.

En bij de uitgang krijg je de hemel....

Die kerk toch: een instituut met dalende leden- en bezoekersaantallen en dan jezelf heruitvinden. Klinkt dat bekend? Ik weet het vergelijkingen met kerken zijn gevaarlijk, maar toch.

Als directeur van de bibliotheek stond ik wel eens bij de uitgang van de bibliotheek te kijken en verbaasde me dan keer op keer hoeveel boeken en hoeveel mensen er in en uit gingen. Stel je eens voor dat 1 op de 100 boeken een mensenleven verandert. Als dat zo is dan zijn bibliothecarissen de beschermengelen van deze tijd.

En natuurlijk, bibliotheekwerk blijft niet hetzelfde. En wat kan die kleine bibliotheek nou helemaal in die hele grote samenleving?  Daar vind ik de woorden van YOT wel hoopgevend. Want de bibliotheek wil als kleine organisatie beweging brengen op het domein van lezen, cultuur, kennis en media.

Wij hoeven geen instituut te zijn. Maar een kleine organisatie die beweging brengt... Een organisatie die je laat huilen van een mooi gedicht, die je laat twijfelen over je vooroordelen, die je in contact brengt met iemand die jou kan helpen met allerlei formulieren waar jij niet uitkomt. Maar ook een organisatie die jou weer vraagt om anderen te helpen door voor te lezen bij taalarme gezinnen. En dat alles zonder aanzien van geloof, ras, sekse of geaardheid.

Is dat niet een stukje van de hemel?  Voor een paar tientjes per jaar doe je mee. Wie wil dat nu niet?

Voor meer plaatje van Brugge, zie hieronder.