dinsdag 13 december 2016

Slechts 5% van de bevolking kan écht overweg met computers.... Nog werk te doen bibliotheken!

U krijgt een paar mailtjes van vrienden en die vragen u op basis van de door hun voorgestelde tijden een vergaderruimte te reserveren in een digitale applicatie. Hoeveel procent van de bevolking kan dat? Het antwoord is: slechts 5%. Tenminste in de 33 rijkste (OECD)-landen.

Deze opdracht is iets wat je in level 3 van het schema moet kunnen. Een level 1 opdracht is bijvoorbeeld om een e-mail via 'alle beantwoorden' te beantwoorden. Dat lijkt voor u een makkie maar meer dan 25% van de mensen tussen 16 en 65 jaar in Nederland kunnen dat niet.

Deze cijfers komen uit het OECD-rapport 'Skills matter'. Vorige week meldde ik u al dat 18% van de jongeren laaggeletterd is, deze week dus de ongemakkelijke uitkomst dat slechts 5% echt goed overweg kan met computers. En als u dit leest, behoort u waarschijnlijk tot die 5% (want wie leest nu blogs?)

Belastingdienst  en ebooks
Waar denkt u dat het invullen van een formulier van de Belastingdienst zit? Of het downloaden van ebooks? Leest u het artikel van de Nielsen Norman Group nog maar eens na. Daar vindt u een goede beschrijving van de verschillende niveau's. Ik schat zo in dat de Belastingdienst op de grens van niveau 2 en niveau 3 zit. En ach, wie weet dat de helft van de Nederland dat formulier niet zelfstandig invult, snapt ook waarom.

Met andere woorden: om Nederland verder te helpen moeten we nog flink investeren in vaardigheden. Stop dus niet te snel met internet- of Windows-cursussen. Ga door met de tablet-cafés en organiseer uw digitale spreekuren. Er moeten nog grote groepen mensen zijn die om deze cursussen zitten te springen. Als ze (nog) niet komen, wil dat slechts zeggen dat ze u nog niet gevonden hebben. Want ze zijn er wel degelijk.

Startkwalificatie
Het OECD-rapport staat vol met grafieken. Een paar honderd minstens. Eén van de opvallende grafieken die ik tegen kwam is de volgende. Het gaat dan over het percentage van de bevolking dat geen hogere vorm van voortgezet onderwijs heeft gevolgd (zeg maar HAVO/VWO). Nederland scoort daar opvallend slecht.



Nederland staat naast Cyprus. Moeten we nog meer zeggen?   Hoewel Nederland een gemiddeld aantal hoger opgeleiden heeft - blijkt uit andere tabellen - hebben we relatief veel mensen die op VMBO-niveau blijven steken. Van 25-34-jarigen heeft bijna 20% dus geen afgronde opleiding in een hogere vorm van Voortgezet Onderwijs. Dit zijn mensen die - met hun leeftijd - nog doorwerken tot hun 72e jaar. Gaan ze dat redden met alleen die opleiding? Ik denk dat dat een illusie is.

Dat beeld wordt bevestigd met andere cijfers waaruit blijkt dat 50% van de  werkzoekenden in de kaartenbakken van de gemeenten geen startkwalificatie heeft. En dat ouderen (55-65 jaar) in deze cijfers oververtegenwoordigd zijn.

Nederland is nog lang niet af
Wie dus denkt dat Nederland wel ongeveer af is, heeft volstrekt ongelijk. Aan de onderkant van de samenleving ligt nog een gigantische scholingsopgave. Een opgave waar vooral mensen bij horen die gezien hun leeftijd niet meer in formele onderwijstrajecten komen.

Bibliotheek als Universiteit van de straat?
Bibliotheken zijn al Taalhuizen en soms ook Digitaalhuizen. Er moet een grote groep zijn die zich eigenlijk niet zelfstandig kan redden en dus vaak ondersteuning krijgt of die zijn apparatuur maar heel beperkt gebruikt. Dat iemand een computer, smartphone of tablet heeft, wil dus nog niet zeggen dat hij of zij er goed mee overweg kan.

Verder zie je dat er nog een enorme brede scholingsvraag ligt in onze samenleving. Want naast computers zijn er dus ook grote groepen die zonder startkwalificatie werkloos zijn of aan het werk maar met weinig perspectief als ze werkloos worden.

Hoe ga je dat oplossen als samenleving? Zou de bibliotheek zich als een 'Universiteit van de straat' kunnen doorontwikkelen?  Met ruim aandacht voor taal, computers, internet maar ook ondersteuning rond werk, geld, belasting, gezondheid, opvoeding en welzijn?

Het lijkt een onmogelijke opdracht. Want als je hier echt werk van wilt maken is er veel meer kracht nodig: overheden die zich hierachter scharen en lokale en landelijke partijen die meedoen.

Ik haal mijn zespuntenmanifest voor een digitaal deltaplan maar weer eens van stal. En laten we dat eens koppelen aan werkgevers en overheden die bereid zijn om Nederland echt verder te helpen.

Verder lezen:
OECD-Rapport Skills Matter
Artikel Boingboingnet
Artikel Nielsen Norman Group
Zespuntenmanifest Digitaal Deltaplan

Afbeelding: Nielsen Norman Group

4 opmerkingen:

Maddi de Munnik zei

Dat er aan de onderkant van de samenleving een enorme 'scholingsvraag' ligt is duidelijk. Echter de doelgroep zelf moet dat ook vinden. Intrinsieke motivatie juist bij deze doelgroep is lastig. De vele hobbels op andere levensterreinen waar deze doelgroep in het dagelijks leven tegenaan loopt zijn vaak voor hen belangrijker en meer van levensbelang dan digitale scholing. Daar kan geen prachtig aanbod van bibliotheken of verplichting van verwijzende jnstanties tegenop.... Samenwerken met beïnvloedende intermediairs die dichtbij de inwoners staan in stad of dorp is de enige remedie. En laat dat nu eens heel veel tijd en energie kosten en ook nog eens alleen op lokaal niveau te organiseren zijn.

Richard Hampsink zei

Gedeeltelijk heb je gelijk, Maddi. Maar het beheersen van deze vaardigheden ís voor deze groep juist van 'levensbelang'. Denk aan het aanvragen van toeslagen, subsidies, het zoeken naar goedkoper aanbod voor goederen/diensten en - als er tenminste überhaupt geld voor is - reizen, voorstellingen of uitjes. Het is een bekend gegeven dat de groep die er het meest behoefte aan heeft, het minst gebruik maakt van de (digitale) mogelijkheden.

Het streven naar intrinsieke motivatie is mooi, maar gaat niet werken. De voordelen en de besparing die mensen kunnen bereiken door gebruik te maken van online toepassingen kunnen misschien wel de trigger vormen. De bibliotheken kunnen hier een mooie rol in spelen, maar de doelgroep zal daar ook niet zo vaak komen. Misschien dat de bibliotheken samen kunnen optrekken met het welzijnswerk, buurthuizen, organisaties als MEE of misschien zelfs voedsel- en kledingbanken.

Mark Deckers zei

@Maddi: ik onderschrijf je conclusie: de hobbels in het leven hangen sterk met elkaar samen. Die term 'beïnvloedende intermediairs' ga ik onthouden. Eén van die sterke beïnvloedende intermediairs (je ziet, ik leer snel met nieuwe termen) zijn werkgevers. Die zien zelf ook dat je moet blijven opscholen. Ik zie dat maatschappelijk middenveld daar nog echt te weinig op aansluit of te weinig op kan aansluiten. Wat mij betreft kunnen bibliotheken als spil tussen maatschappelijk middenveld en bedrijfsleven een belangrijke rol spelen. En verder: natuurlijk door met het goede werk dat er nu al is.
@Richard: Leuk dat je hier reageert. Die intrinsieke motivatie houdt ons wel bezig. En vanuit jouw achtergrond ook wel weer aardig om een keer over door te bomen (over elk onderwerp trouwens.... :-)

Richard Hampsink zei

Inderdaad goed om verder te bomen over dit onderwerp (en inderdaad prettig om de overige onderwerpen daarbij te betrekken). Dit is inderdaad materie waar ik vanwege meerdere achtergronden feeling mee heb. Ik heb het bericht dan ook gedeeld in mijn netwerk. Ik neem snel contact op. (en nu écht! ;-)