maandag 30 november 2015

Op 28 april 2028 hebben de Nederlandse bibliotheken één bibliotheeksysteem

De 160 basisbibliotheken van Nederland hadden in 2015 gezamenlijk 47 bibliotheeksystemen in de lucht. Het onderstaande plaatje van Johan Stapel van de Koninklijke Bibliotheek - waarvoor dank - illustreert dat.

Sommigen van ons schudden bij het horen van die aantallen meewarig hun hoofd: hoe kan het toch dat er zoveel systemen zijn? Anderen koesteren hun eigen systemen en geven aan dat dit belangrijk is voor hun eigen innovatiekracht.


2010: 65 systemen
Toen ik dit plaatje van Johan zag vroeg ik mij af hoe dit eigenlijk in het verleden was. Via internet deed ik een oproep om mij te helpen met de situatie over 2000, 2005 en 2010. Ik kreeg veel tips maar niet de gouden tip. Degene die mij het beste verder kon helpen was - opnieuw - Gerda Malepaard. Zij zette zich jarenlang in voor het landelijke aanvraagsysteem. Op basis van haar informatie kon zij reconstrueren dat er in 2010 zelfs 65 bibliotheeksystemen actief waren. 

In de afgelopen vijf jaar zijn we dus 18 bibliotheeksystemen kwijt geraakt. Dat zijn geen bibliotheken die verdwenen zijn maar wel bibliotheken die gefuseerd zijn of bibliotheken die in grotere verbanden zijn gaan samenwerken. 

2000-2010 faillissement Datapoint en vorming van basisbibliotheken
Over de vraag hoe het ging voor 2010 heb ik dus geen harde cijfers maar mijn verwachting is dat sinds 2000 het aantal wel elke elke vijf jaar met een soortgelijk aantal zal zijn gedaald. In die tien jaar ging bijvoorbeeld Datapoint failliet (volgens mij 40 installaties) en werd de vorming van basisbibliotheken opgepakt. Ga er dus maar vanuit dat er rond 2000 er bijna 100 bibliotheeksystemen actief waren.

28 april 2028: Eén systeem
Wat zou dat betekenen voor de toekomst? Laten we de lijn eens met dit tempo doortrekken. In 2020 zijn er dan nog 29 systemen, in 2025 nog 11 en in 2028 nog slechts één. Statistisch gezien zou dat 28 april 2028 moeten zijn. Het is natuurlijk een beetje speculatie. Er zijn mensen die tegen mij zeggen dat we  al sneller naar één systeem toe zouden moeten en er zijn mensen die zeggen dat er altijd verschillende systemen zullen blijven in Nederland.

Feit is dat het aantal systemen al jaren aan het dalen is.

Op vier plekken in Europa wordt gewerkt aan een landelijk systeem
Maar is het ondenkbaar dat er één landelijk systeem  zou komen? Dat is de vraag. Vlaanderen is bezig met één bibliotheeksysteem. Ierland is bezig met één bibliotheeksysteem. Noord-Ierland is bezig met één bibliotheeksysteem en Denemarken is bezig met één bibliotheeksysteem. Al die landen hebben een afweging gemaakt en kwamen tot de conclusie dat dit de beste oplossing was. In ieder geval interessant om die plaatsen eens te bezoeken.

Driepuntenplan
In juli van dit jaar deed ik - op basis van het onderzoeken in Vlaanderen - een voorstel voor een driepuntenplan: 1) PSO's die met elkaar de implicaties van het Vlaamse plan zouden bespreken, 2) de KB die een vervolgonderzoek zou doen en 3) de overheden die een premie zetten op samenwerking.

Op verschillende niveaus zie ik dit punt nu op de agenda staan. Dat doet me deugd. Niet dat één systeem een doel is maar het kan een goed middel zijn om na te denken hoe je complexe ICT-infrastructuur kunt vereenvoudigen, innovatie kunt versnellen en kosten beheersbaar kan houden.

Wie wil dat nu niet? Maar waarom pas in 2028 als we  nu toch al weten dat het zo wordt?

vrijdag 27 november 2015

Genoeg gezeurd over het boek... het is gewoon een prachtige uitvinding


Wat mensen ook zeggen, het boek blijft een prachtige uitvinding. Akkoord, hij is al wat uit de oude doos maar ach, op een vrijdag nog een prima filmpje om het weekend mee in te luiden. En internationaal was allang bewezen dat lezen de beste stressremmer is. Dus hup, pak op dat boek. En tot volgende week.

woensdag 25 november 2015

Burgers hebben zelf 100 x zoveel toptitels als bibliotheken! En bij wie komen ze het lenen?


De afgelopen week werd de NS Publieksprijs uitgereikt aan het boek  'Dit kan niet waar zijn' van Joris Luyendijk. De genomineerden - vaak toch al beststellers - mogen zich verheugen in nog meer belangstelling die goed is voor de verkoop.

Tegelijkertijd levert de nominatie en de prijs ook meer belangstelling in bibliotheken. Voor mijn collega Gerda Malepaard was dat reden om in een mail aan directies in Overijssel nog even te wijzen op het feit dat dit soort titels veel gereserveerd worden. Zij gaf daarbij de overzichten van hoeveel exemplaren er gekocht waren door de bibliotheken en hoeveel er verkocht waren in Nederland.

Burgers hebben 100 x zoveel toptitels als bibliotheken
Voor mij aanleiding om eens de vertaling te maken: hoeveel van deze boeken staan er al in de kast bij inwoners van Overijssel. Door de landelijke verkoopcijfers te vertalen naar Overijssel krijg je bovenstaand beeld.  In de regel hebben burgers 100 x zoveel toptitels als de gezamenlijke bibliotheken.

De Overijsselse bibliotheken hebben samen 95 exemplaren van het boek van Luyendijk terwijl in heel Overijssel bijna 20.000 verkocht zijn.  Wie echter in de Overijsselse catalogus kijkt ziet dat deze titel overal nog in de reserveringenlijst zit.

Samenwerking met de boekenkasten van burgers
Om eerlijk te zijn: Luyendijk staat bij mij in de kast. Het is één van 19.500 exemplaren die in Overijssel verkocht is. U mag het van me lenen als u wilt. En waarschijnlijk geldt dat voor heel veel 'Luyendijkjes' die in boekenkasten staan van burgers in Overijssel.

Hoewel er op sommige plekken al wel her en der ruilkastjes staan in bibliotheken, blijf ik vinden dat we als bibliotheken nog steeds de grote samenwerking met alle boekenkasten van burgers in Overijssel  laten liggen. We hadden ooit het project 'De boekenkast van Nederland' van DOK Delft. In Utrecht en omgeving heeft men Boekspots. En los van bibliotheken zijn er allerlei 'Little free libraries' en mini-biebs.

Burgerinitiatief koppelen aan bibliotheken
Hoewel er wat initiatieven zijn in onze branche om te werken met deze burgerkracht, laten we hier volgens mij structureel nog wel wat energie liggen. Wat stel je toch eens voor dat je 10% van alle boeken van burgers zou kunnen gebruiken. Dan verdubbelen plotseling al onze populaire boektitels. En stel dat je dan zelf een stapje achteruit zou kunnen doen op dit gebied, wat zou je dan allemaal kunnen doen met de vrijgekomen tijd en middelen?

Ik ga vast even dromen over een mooi verbinding met burgerinitiatief en de extra zaken die we voor de samenleving zouden kunnen doen.

En met dank aan Gerda Malepaard voor de attendering op deze cijfers.

maandag 23 november 2015

Pijnlijk: bibliotheken kopen al jaren te weinig jeugdboeken...


Bibliotheken geven al jaren te weinig ruimte aan jeugdboeken. Ondanks de extra aandacht voor de jeugd door Bibliotheek op School en Boekstart krijgen volwassenen nog steeds een groter deel van het collectiebudget en kopen bibliotheken meer materialen voor volwassenen dan voor kinderen.
Dat is één van de conclusies die ik trek uit de de CBS-cijfers voor bibliotheken over 2014. Elk jaar publiceert het CBS ze rond deze tijd. En  voor mij altijd een moment om er weer eens naar te kijken. Dit jaar geen wake-up-call, zoals ik deed in 2010 en in 2012  maar een pijnlijk bericht dat we de jeugdcollectie tekort doen. 

Groter aandeel uitleningen en leden dan omvang van de collectie
De boekencollectie voor de jeugd is iets meer dan 45% van de totale boekencollectie. Dit terwijl het aandeel uitleningen van jeugdboeken net geen 50% is. Dat is een verschil van 10%. Het aandeel jeugdleden is echter bijna 60% (verschil van 30% t.o.v. percentage collectie) en dat aandeel is stijgend zoals u ziet. Dit doordat het aantal jeugdleden nog altijd toeneemt door de Bibliotheek op School en anderzijds doordat het aantal betalende volwassen leden daalt. 

Nu zouden we kunnen zeggen dat dit toevallig zo is, omdat Boekstart en de Bibliotheek op School zo hard groeien. Maar wie door de jaren heen kijkt, ziet dat bibliotheken eigenlijk al jaren te weinig boeken hebben voor de jeugd en dat we geen actie ondernemen om dat verschil weg te nemen. 

Overigens: bij ebooks is het verschil tussen jeugd en volwassenen nog groter constateerde ik een jaar geleden al. Ook daar moeten kinderen het met veel minder titels doen dan volwassenen.

Tip: controleer uw collectiebudget voor volgend jaar nog even
Mijn tip: controleer nog even uw collectiebudget voor volgend jaar en kijk nog eens naar uw aandeel jeugdleden en jeugduitleningen. Is uw budget afgestemd? Nee, dan kunt u dat in deze maand nog mooi bijstellen.

Ga ik nog even verder met de statistieken van het CBS.

dinsdag 17 november 2015

Maak uw eigen infographic: Karmac vs. uw eigen bibliotheek


De afgelopen week stuitte ik op cijfers over het gebruik van de Karmac-bibliotheek in Waterland. Raadsleden vroegen daar om de eerste gebruikscijfers nu de bibliotheek daar anderhalf jaar wordt geëxploiteerd door een commerciële partner.

Uw bibliotheek presteert beter, zowel financieel als inhoudelijk
De gebruikscijfers zijn bedroevend. En hoewel men wellicht een bezuiniging heeft gerealiseerd is de prestatie per geïnvesteerde euro flink gedaald.

Dus dit weekend knutselde ik een avondje met wat de cijfers. Het is bekend wat Karmac krijgt voor de bibliotheek in Waterland dus je kunt nu eindelijk een kengetal als 'subsidie per lid' uitrekenen. Tot op heden werd altijd geroepen dat ze goedkoper waren, maar wie de kengetallen uitrekent en naar de prestaties kijkt ziet dat het niet zo is.

Hierboven ziet u een vergelijking tussen de Karmac-bibliotheek in Waterland en de Bibliotheek Hengelo in Overijssel. En om eerlijk te zijn: ik denk dat bijna elke bibliotheek in Nederland beter presteert dat de Karmac-bibliotheek in Waterland. En dat kunt u zelf controleren want de openbare internetbronnen staan er bij.

Te makkelijk: Buren
Gisteren twitterde Cor Wijn, de interim-directeur van de VOB,  nog over de Karmac-situatie in Buren.


In Buren is nog geen 10% over van de leden die men vroeger had bij de 'gecertificeerde' bibliotheek, Met andere woorden nog geen 2% van de bevolking is lid. Hoe in een paar jaar tijd een functie dus volledig om zeep wordt geholpen als hij slecht wordt ingevuld.

Maar om eerlijk te zijn, ik vermoed dat daar de gemeente de conclusie gaat trekken dat er helemaal geen professionele bibliotheek meer nodig is. De vergelijking ga ik dus nog maar niet aan.

Maak uw eigen infographic!
Bovenstaande infographic kunt u ook zelf maken. Ik geef toe het is wat weekendgeknutsel van mijn kant maar doe er uw voordeel mee! Een  duur marketingbureau inhuren die hetzelfde doet, kan altijd nog. Deze krijgt u van mij cadeau. De tijden zijn al bar genoeg.

Zelf maken moeilijk? Nee, niet echt. In zes stappen maakt u deze zelf. Daar help ik u bij.

De handleiding om deze te maken, vindt u hier.
Om uw eigen A4 te maken hebt u deze powerpoint nodig.
En wie gewoon bovenstaande bestand als PDF wil hebben, om door te sturen kan hier terecht.

Laat het mij weten als u het heeft gebruikt of aangepast. Ik publiceer graag wat anderen er mee hebben gedaan!

Veel succes!

maandag 16 november 2015

Verplicht leesvoer: Cultuur in beeld 2015: Vijf observaties en één paar gefronste wenkbrauwen

Onlangs verscheen bij het ministerie van OCW de mooie rapportage: Cultuur in beeld 2015. Elke bibliotheekdirecteur zou deze rapportage minstens een keer moeten doorlezen. Al was het maar omdat u uw beleid voor een deel kunt onderbouwen met de prachtige infographics die zijn meegeleverd.

Ik las de rapportage voor u en kwam tot vijf observaties en één paar gefronste wenkbrauwen.

Observatie 1: De stad is een magneet


U wist het misschien al maar in de afgelopen decennia zijn we steeds vaker in steden gaan wonen. Waren steden vroeger vooral voor studenten en arbeiders, tegenwoordig willen ook hoger opgeleiden weer graag in de stad wonen. De creatieve industrie groeit als kool en binnensteden transformeren van distributiecentra met winkels tot belevingsgebieden van 'leisure and culture'. Het geschetste beeld sluit nauw aan bij het boek 'De culturele stad' van Cor Wijn waar ik eerder over schreef.



Niet alleen groeien de steden maar krimpt ook het platteland. En dat betekent dat steden de motoren worden voor regionale groei. Voorzieningen zullen in de komende tijd steeds vaker op elkaar leunen: een kleine schouwburg die met een grote schouwburg samenwerkt, lokale clustering van voorzieningen in Kulturhusen of andere multifunctionele eenheden, en nieuw lokale verbindingen tussen zorg, welzijn, onderwijs en cultuur.

Wie wil blijven ontwikkelen doet er goed aan te kijken waar deze motor zit.

Voor bibliotheken betekent dit een verdere horizontale lokale clustering met maatschappelijk en culturele partners en tegelijkertijd een verticale ketenintegratie in de bibliotheekkolom. Meer samenwerking op alle vlakken zal het adagium zijn: niet alleen voor behoud van functies maar vooral voor vernieuwing van functies.

Observatie 2: Bibliotheek is het meest fijnmazige culturele netwerk


Ook weer zo'n mooi plaatje. De bibliotheek is het meest fijnmazige culturele netwerk en is ook het minst 'elitair' van alle ingezette 'instituten'. Wie dus iets wil bereiken met de maatschappij heeft met bibliotheken dus goud in handen. Het is echter wel zaak om dat netwerk van bibliotheken ook te koesteren. De notitie toont namelijk aan wat er gebeurt als de afstand tot een instelling groeit, bijvoorbeeld door sluiting van vestigingen.

Dat levert het volgende beeld op.


Beste bibliotheken: bovenstaande tabel laat zien dat het gebruik van de bibliotheek met bijna een derde afneemt als de afstand tot de bibliotheek groeit van 1 naar 5 kilometer. Gemeenten vragen hier vaak naar bij bezuinigingsplannen.

Observatie 3: Glokalisering: De wereld aan je voeten maar wel lokaal verbinden
Geen plaatje maar wel een goede beschrijving van 'glokalisering' zit in deze mooie beleidsnotitie. Met 'glokalisering' wordt bedoeld dat er zowel globalisering is als een groeiende belangstelling voor het lokale, zoals lokale producten, diensten en tradities Wereldwijde ontwikkelingen krijgen een lokale vertaling. Ook bibliotheken hebben daar volop mee te maken: informatie is steeds meer digitaal en  is wereldwijd te krijgen. Tegelijkertijd is er behoeften aan lokale verbinding en lokale communities. Het wereldwijde daagt uit tot het versterken van lokale identiteit door deze juist met dit wereldwijde te verbinden.

Bibliotheken zijn er deels al wel mee bezig. Door de digitale bibliotheek met e-books te verbinden aan bijvoorbeeld lokale leeskringen of aan iPad-cafés. Maar het kan nog veel meer en het wordt een terrein waar we het komende decennium nog veel voorbeelden van gaan ontdekken.


Observatie 4: Wie geld zoekt: begin een museum!


Ik weet niet hoor, maar volgens mij doen bibliotheken en podia iets fout. De musea hebben er sinds 2009 12% bij gekregen terwijl de bibliotheken en podia 8% hebben moeten inleveren. Alle musea? Nee, mijn beeld is dat kleine en traditionele musea minder hebben gekregen maar grotere en vernieuwende musea meer. Lokale overheden investeren in 'leisure and culture' in hun stad. Beeldbepalende en kenmerkende musea die goed zijn voor de profilering van de stad passen prima bij die strategie. En daar heeft een gemeente geld voor over: profilering van de stad. Dat bepaalt of nieuwe inwoners zich graag vestigen.

Les voor bibliotheken: leer onderscheidend te zijn voor je stad en profileer je meerwaarde.

Observatie 5: Cultuureducatie op scholen is booming


Veel bibliotheken hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in de Bibliotheek op School. Hoewel het vaak niet zo wordt benoemd, zijn de programma's binnen de Bibliotheek op School wel degelijk een vorm van cultuureducatie. Toch worden dit soort programma's vaak niet gefinancierd vanuit deze gelden.

Het ministerie voert nu al een tijdje het landelijke programma 'Cultuureducatie met kwaliteit'. En de vruchten daarvan kunnen zo onderhand worden geplukt. Kijk maar naar bovenstaande staatje.

Het rapport toont echter ook aan dat de inzet op cultuureducatie nog verre van structureel. Slechts 6% van de scholen geeft aan dat er sprake is van één samenhangend en structureel programma rond cultuureducatie.

De bibliotheek is in veel gemeenten vaak de enige culturele instelling die met álle basisscholen structureel contact heeft. Daar zijn twee lessen uit te halen: 1) de bibliotheek kan een coördinerende rol vervullen voor een structureel programma en 2) programma van de Bibliotheek op School kunnen worden ondergebracht (en betaald vanuit cultuureducatie).

Eén paar gefronste wenkbrauwen: Het bereik van bibliotheken


In de samenvatting wordt dit plaatje getoond: het bereik van de verschillende cultuurinstellingen. Nou, daar worden echt appels met peren vergeleken. 53% van inwoners bezoekt wel eens een museum en slechts 39% bezoekt een bibliotheek. Ergo: het bereik van musea zou groter zijn dan dat van bibliotheken.  

Daar klopt natuurlijk niets van. Natuurlijk kan het zo zijn dat 53% van de Nederlanders één keer per jaar een museum bezoekt maar dat zegt nog niks over het bereik. Die 39% die de bibliotheek bezoekt kan dit wel elke week doen. Het zegt dus niks over wat een instelling bereikt met dit percentage. Het doet echter vermoeden dat schouwburgen en musea het op dit punt beter doen dan bibliotheken. Dat is geenszins het geval. Dit doet mij dus ook de wenkbrrauwen fronsen.

Daarbij komt: ik heb mijn twijfels over de juistheid van de gegevens. Ik ben voorzichtig met die twijfel, want ik weet hoe secuur deze rapportages worden opgebouwd. Op de eerste plaats die 39% lijkt mij aan de lage kant. Uit rapportages uit Deventer weet ik dat de bibliotheek daar ruim boven de 50% scoort.  De VOB meldt dat bibliotheken gezamenlijk meer dan 60 miljoen bezoekers hebben en heeft het ook altijd over dat 50% van de burgers met regelmaat in de bibliotheek komt.

Ik ben dus op zoek gegaan naar de genoemde bron. Die bron  is de vrijetijdsmonitor die in 2014 verscheen. Die monitor meldt geen percentage van 39% maar van 42% en het gaat om een cijfer over 2012. Naar mijn gevoel rammelt er iets wezenlijks. Maar goed dat is dan ook het enige in een verder keurige rapportage die zeer bruikbaar is.

Op uw leeslijstje
Een mooie rapportage dus weer voor op uw leeslijstje. Ik vind dat je aals bibliotheekdirecteur een aantal van dit soort basisfeiten moet weten. En weet ook vooral welke feiten uw beleid onderbouwen. Daar biedt dit rapport dus alle mogelijkheden toe. Een zeer gewaardeerde rapportage uit neutrale bron.

Veel succes ermee.

maandag 9 november 2015

Techneutentaal: Schat, geef jij de Heinz mapping-spread even door?


Stel, u werkt in een bibliotheek en ontvangt van uw ICT-leverancier een mail met deze tekst:
'De bibliotheken hebben vermoedelijk een informatieset gekregen m.b.t. aansluiting op het DWH. In deze informatieset is ook een “mapping-spreadsheet” opgenomen waarin de mappinggegevens kunnen worden ingevuld. Bij de eerste aanlevering van data via onze SFTP server moet dit mappingbestand worden opgestuurd (per mail). Wij controleren de ingevulde waarden aan de hand van de geladen dataset. Meestal blijken dan enkele mappings nog niet compleet of juist, waarna wij de bibliotheek om aanpassing vragen. Na goedkeuring wordt de mapping door ons online geplaatst en kan de bibliotheek deze online aanpassen bij wijzigingen.' 
Wat denkt u: 'Appeltje, eitje' of  'Angstzweet'? Het merendeel der bibliotheeknatie zal zich toch even achter de oren krabben. Wellicht heeft iemand dan nog wel een klok horen luiden, maar zelfs dan is het nog de vraag of u weet waar de klepel hangt.

Bovenstaande tekst ging inderdaad naar een aantal bibliotheekspecialisten. En zo kreeg mijn collega, een stille kracht in het bibliotheekwerk,  een mailtje met de tekst:  'HELP: waar gaaaaaat dit over?'.  Mijn collega legde, zoals altijd uit waar het om ging en bood ondersteuning. 'Het is maar goed dat er PSO's zijn', bromde hij en ging snel weer verder met zijn werk. .

Ik moest er wel om glimlachen. Ik zal ook wel eens met jargon gooien.... Mapping spreadsheet.... Mapping spread.... even dachten we dat het om een ontbijtproduct ging.

zaterdag 7 november 2015

Ik drink de laatste stralen...

 

De zon verdwijnt 
 De avond donker 
 De nachten koud 

 Nevel over ochtendveld 
 De eerste ruit gekrabt 
 Handschoen aan 
De sjaal gepakt 

Nog even laat de zon zich zien 
De zomer flakkert na 
 Het lichtje dooft 
Ik drink de laatste stralen

donderdag 5 november 2015

1 op de 8 bibliotheekbezoekers voelt zich minder eenzaam door bibliotheekbezoek


12% van de bibliotheekbezoekers zegt zich minder eenzaam te voelen door bibliotheekbezoek. Dat is ongeveer één op de acht bezoekers van de bibliotheek. Dat is één van de uitkomsten van het Biebpanel waar de afgelopen tijd 21.000 Nederlanders van bijna 100 bibliotheekorganisaties aan deel hebben genomen.

Het was wel iets waar ik even bij stil stond. Veel mensen zullen er toch wel verbaasd over zijn: 1 op de 8.

Toch herken ik het wel. In de tijd dat ik directeur was in Hengelo openden we om 9 uur de deuren. Elke dag stond er zeker een groepje van zeker vijf tot tien mensen voor de deur. Allemaal mannen. Mannen die om 9 uur elkaar troffen aan de leestafel. Ieder zijn krant. Af en toe een praatje.

En zo ging dat de hele dag door. Op woensdagmiddag zaten er altijd een paar oud-indië-gangers. Ik sprak wel eens met ze en steevast kreeg ik te horen: een paar jaar geleden waren we nog met z'n drieën. Maar eentje is er dood. Elke week herhaalde de geschiedenis zich.

Op elk uur van de dag ontmoeten mensen elkaar. De leestafel en het leescafé leveren absoluut een bijdrage aan bestrijding van eenzaamheid en vormt publieke ruimte waar dat kan plaats vinden.

Top-5


Ook bijgaande plaatje komt uit hetzelfde onderzoek. Het zijn mooi woorden voor de bibliotheek: maakt kennis toegankelijk, geeft inspiratie en ga maar door.

Vooral de uitspraak: De bibliotheek maakt mij dorp/stad aantrekkelijker om te wonen vind ik een mooi gegeven. In gebieden met krimp maakt het voorzieningenaanbod nog steeds het verschil om wel of niet ergens te gaan wonen. Hoewel een voorziening als winkels en een school uiteraard voor velen belangrijker zijn, mag dit gegeven best wat vaker benadrukt worden. Zonder voorzieningen en dus ook zonder bibliotheek zou krimp zich in een hoger tempo voltrekken.

Ooit berekende ik wel eens gekscherend dat de waarde van bibliotheken op de huizenprijs een meerwaarde van 1,6 miljard euro was. Met andere woorden: investeren in bibliotheken  loont!

Wie de hele infographic wil zien, klikt hier. Weer puik werk van Probiblio.

dinsdag 3 november 2015

Wat we van de Wallabies kunnen leren: 300.000 Nederlanders hun online capaciteiten laten ontdekken!


Ze mogen de World Cup dan misschien niet gewonnen hebben, op andere vlakken kunnen we nog veel van Australië leren. Ik werd geattendeerd op de 'Go Digi site '. Go Digi is een groot programma 'Down Under' waarin tal van digitale cursussen worden aangeboden. Online cursussen en cursussen in een klaslokaal met een metnor.



300.000 mensen digitaal vaardig maken
Go Digi is een vier jaar durend nationaal programma dat erop gericht om digibetisme uit te roeien. Met andere woorden: zoveel mogelijk burgers digitaal vaardig maken. Om precies te zijn: zo'n  300.000. Australië is qua inwonertal maar een beetje groter dan Nederland  (22.500.000 inwoners).  300.000 is dus best een ambitieus getal.

Mensen digitaal vaardig maken is een doelstelling die veel Nederlandse bibliotheken tegenwoordig ook hebben. Het is een belangrijk onderdeel in het programma Bibliotheek & Basisvaardigheden. Het is dan ook interessant om er eens wat nader naar te kijken.



Hoe doen ze dat?
Go Digi is een programma dat langs meerdere lijnen werkt. Er zijn twee grote uitgangspunten: 1) We willen dat burgers elkaar helpen en 2) initiatieven die er al zijn willen we versterken. Go Digi is een publiek-private-organisatie. Deels gefinancierd door de overheid en mede gefinancierd door partners.

De belangrijkste middelen die ze inzetten zijn hun netwerk, hun platform en hun mentoren. Via het netwerk brengen ze alle initiatieven in kaart en kun je daar ook op zoeken. Je kunt aangeven of je graag online iets wilt leren of dat je gebruik wilt maken van een klas of een mentor.

Op het platform worden dus vraag en aanbod bij elkaar gebracht. Ook kunnen vrijwilligers zich melden die zich willen inzetten hiervoor. Wie zich aanmeld kan gebruik maken van een mentorprogramma. In deze opzet lijkt het wel wat op SeniorWeb in Nederland.

Op de site staan tientallen, zo niet honderden cursussen genoemd. Elke cursus is beschreven met een korte tekst, een niveau-aanduiding en een gebruikers-'rating'. Zoals deze cursus hiernaast over een introductie over eBay.

Voorbeeld voor digitale overheid of basisvaardigheden?
Tja, wat kunnen wij nou met zo'n voorbeeld uit Australië? Op de eerste plaats lijkt Go Digi een beetje op de VoorleesExpress of de Taalhuizen van Taal voor het leven: ze werken met vrijwilligers die door hun grote inzet het verschil kunnen maken. Met alleen betaalde professionals kun je niet genoeg mensen tegelijk bereiken. Wie een ambitieus doel heeft, moet hulp zoeken in de samenleving.

Op de tweede plaats is Go Digi gewoon een prachtig programma door samen te werken met vele partners. Geen nieuwe wielen uitvinden maar juist de goede voorbeelden bij elkaar brengen. Door dat te doen hebben ze als geheel een fantastisch scholingsprogramma.

Wat zou er gebeuren als je dit in Nederland zou doen? Stel dat we zo'n programma met elkaar  zouden maken? Dan zou je zo'n programma kunnen koppelen aan alle websites van lokale bibliotheken. Je zou lokale programma's kunnen toevoegen en lokale mentoren kunnen werven. Tegelijkertijd kun je bestaande partners als Seniorweb hieraan toevoegen.

En stel nou dat je in gesprek zou gaan met UWV, Belastingdienst, het ministerie van Binnenlandse Zaken (verantwoordelijk voor de digitale overheid) over een gezamenlijke ambitie voor digitale geletterdheid?

Wat denkt u: is een ambitie van 300.000 Nederlanders haalbaar en durf je dat als branche samen aan te bieden? Hoe langer ik er naar kijk, hoe meer ik overtuigd ben dat het kan.

Go Digi!

zondag 1 november 2015

The library, met liefde gemaakte film over de bibliotheek


Filmpjes over de bibliotheek kunnen vaak lachwekkend zijn door de slechte kwaliteit. Maar dit keer heb ik echt een uitzondering. De film duurt 20 minuten. En ik heb ik 20 minuten met aandacht gekeken.

Het filmpje 'The library' is gemaakt door regisseur Jason LaMotte als eerbetoon aan zijn buurtbibliotheek in Houston Texas, zegt hij in een artikel in the Guardian. Het filmpje heeft een sterke boodschap rond de verbeelding die bibliotheken kunnen stimuleren, decennia lang. En uiteraard gaat het ook over de liefde.

Overigens werd de film gefinancierd met crowdfunding via Kickstarter.

In 2011 schreef ik een kort artikel over de bijdragen van bibliotheken aan de liefde. Die blijkt redelijk substantieel te zijn, zo vertelde Hans van Velzen mij ooit.

Maar goed ik zeg niet meer. Kijk zelf.

Met dank aan Anneke Dirkx voor de attendering via Twitter.