zondag 25 oktober 2015

Turkse verkiezingen


De afgelopen dagen heb ik met genoegen zitten kijken naar de Turkse verkiezingen die zich voor mijn deur afspeelden. Deventer is één van de drie plaatsen in Nederland waar Turken die in Nederland wonen kunnen stemmen. Zo'n 25.000 stemgerechtigden maakten daar gebruik van.

Het was al de tweede keer dit jaar dat dit gebeurde want de regering in Turkije was gevallen. Dus opnieuw zag ik wat er gebeurde: de tentjes werden weer opgezet, de linten werden uitgerold en de tijdelijke politiepost werd geïnstalleerd.

Daarna volgden twee Turkse snackbarretjes en reden er heuse pendeldiensten vanaf een parkeerterrein bij de snelweg. Want hoewel het NS-station er pal naast lag, is met openbaar vervoer komen, niet echt iets voor de Turkse gemeenschap. Op de drukste dagen stond een man Turkse vlaggetjes te verkopen.

Vijf dagen lang stonden er verkeersregelaars omdat verkeer niet op de meest logische plaats mag inrijden vanwege veiligheidsmaatregelen. En hoewel ik niets anders heb gezien dan keurige mensen  die gingen stemmen, stond er toch af en toe een ME-busje.

De mensen die ik sprak kwamen uit heel Oost-Nederland. Sommigen hadden meer dan 100 kilometer gereisd om er te komen. Toen ik zei dat dat best veel werk was om even te stemmen, lachte de Turkse man mij uit. 'Welnee', zei hij 'in Noorwegen moest ie 1.100 kilometer reizen om te stemmen'. Dus Nederland was een makkie.

Ik moet de eerste Nederlander nog zien die even naar Zuid-Frankrijk rijdt om te stemmen.

zaterdag 24 oktober 2015

Koning Willem II, de gechanteerde rebel

Herfstvakantie. Altijd een goed moment om je maar eens door een dik boek te laten meevoeren. Voor mij eindigde deze week de speurtocht door het leven van koning Willem II door de vuistdikke biografie van Jeroen van Zanten te lezen.

Minst saaie koning
In 2013 kwam van  de drie 'Willems' een imposant drieluik van de persen. Dit in het kader van 200 jaar koninkrijk. Zoveel heb ik niet met koningshuizen. Willem II is daar echter een uitzondering in. Willem II is allesbehalve een saaie koning die slechts koning was van 1840-1849.

Als prins komt Willem II pas echt op gang na zijn studie in Engeland.  Daarvoor lijdt hij toch ernstig onder de strikte opvoeding van zijn vader die er allerlei regels op na houdt. Het enige smetje aan zijn tijd in Engeland is een ongewenste zwangerschap die nog ergens weggemoffeld moet worden. Het zal echter de opmaat worden voor iets dat hem nog zijn leven zal achtervolgen.

Passies: knokken en kunst
Na Engeland vecht hij bij Wellington mee in de Engelse legers in Spanje en Frankrijk. Daar maakt hij naam als moedige officier en begint ook zijn voorliefde voor kunst. Als er niet geknokt wordt is wel op jacht naar mooie schilderijen.  Na Spanje en Frankrijk volgt een mislukte poging tot de verloving met de Engelse prinses Charlotte. Het beeld van een korzelige en niet te vermurwen Willem I blijft hangen en Willem II loopt flinke imagoschade op na het afketsen. De beschrijving daarvan geeft wel een mooi beeld hoe de onderhandelingen over koninklijke huwelijkskandidaten verliep.

Het 'finest hour' van Willem II volgt echter in 1815 bij de slag bij Waterloo. De nacht voor de fatale veldslag woonden de officieren nog gewoon een bal bij in Brussel. Tegen middernacht komt de koerier om te melden dat de slag is begonnen en spoedt Willem II zich door de nacht om vanaf het ochtendgloren leiding te geven aan de fronttroepen. Het is de rol die Willem II het beste past: daar waar de kogels hem om de oren vliegen.

Vriend van de Zuiderlijke Nederlanden
Nadien volgt een prettige tijd in Brussel waar hij een graag geziene gast is met zijn prinses Anne, die uit de tsarendynastie uit Rusland wordt gehaald. In 1830 gaat het echter ook daar mis als de Zuiderlijke Nederlanden meer vrijheid willen. Ook hier zien we een onverzettelijke Willem I die de Belgen 'kort' wil houden. Daar kennen we de uitdrukking 'Dan liever de lucht in' nog van. Die komt van kapitein Jan van Speijk die zijn kanonneerboot voor Antwerpen de lucht in blaast omdat ze anders in handen van de Zuiderlijke Nederlanden komen.

Willem II had er veel voor over gehad om de Zuiderlijke Nederlanden te behouden. Hij doet nog een moedige reddingspoging om ongeveer in zijn eentje opstandig Brussel binnen te rijden. De bevolking is verbaast en onder de indruk maar zodra ze van de schrik bekomen zijn, moet Willem II toch met de staart tussen de benen er vandoor. Het is een kenmerkende roekeloze actie.

De biseksuele koning
Zijn kroning vindt met veel meer opsmuk plaats dan die van zijn vader. Dat was in zijn ogen een te zuinige koning. Overigens in Nederland nagenoeg bankroet na Willem I. Er moet dus financieel nogal wat op orde gesteld worden. In die jaren duikt echter de ene na de andere afperser op. Aangezien Willem II naast zijn liefde voor vrouwen ook een liefde voor mannen kent - en dat is op dat moment zeer strafbaar - is hij uiterst kwetsbaar hiervoor. Tienduizenden gulden aan zwijggeld worden betaald. En langzaam zien we de koning wegzakken in het moeras. Zijn gezondheid gaat achteruit. En liberale principes die hij aan het begin van zijn carrière nog had, lijken gaandeweg te verdwijnen.


Een gechanteerde grondwet
Slechts in zijn laatste regeringsjaar lijken zijn vroegere idealen nog terug te komen in de verregaande grondwetswijziging waardoor directe verkiezingen werden ingevoerd. Maar zelfs deze daad zou volgens Jeroen van Zanten overschaduwd kunnen zijn door chantage. Kringen rond Thorbecke zouden Willem II hebben gechanteerd met zijn 'schandddaad'.

In het filmpje van de NOS over die chantage - en dat is echt wel nieuw bronnenmateriaal wat Van Zanten aanboort - wordt gemeld dat Willem II in één nacht van conservatief naar liberaal zou gaan. Daar geven de bronnen van Van Zanten de NOS niet echt gelijk in. Hij was zeer liberaal als erfprins, werd conservatiever op de troon maar was nog altijd liberaler dan Willem III die eerst weigerde de troon te bestijgen vanwege de nieuwe grondwet.

De koning sterft in Tilburg, dichtbij pater Zwijssen, waarvan kwade tongen ook beweerden dat dat ook een homoseksuele relatie was. Daar geeft Van Zanten overigens geen ondersteunende bronnen en gezien het toch kundige onderzoek lijkt daar dan toch geen sprake van te zijn.

Het boek was mogelijk doordat toenmalig Koningin Beatrix de biograaf volledig toegang gaf tot het huisarchief. Zes jaar is er aan de biografie gewerkt. Een reuzeklus. Maar schrik niet, het boek weegt bijna twee kilo. Dat komt niet zozeer door de 700 pagina's die het boek telt maar door het glanzende papier dat gebruikt is. En als je een uurtje gelezen hebt, voel je dat dan ook in je armen.

Koning Willem II, de gechanteerde rebel. Het toont aan hoe het koninklijk huis evenzeer een glazen huis is.

Parallele boektitels
Het boek deed mij denken aan twee andere boeken. Op de eerste plaats is dat het boek: 'De Stamhouder' van Alexander Münninghoff. Ook daar komt een zoon in voor die bij het leger gaat en die eigenlijk de soortgelijke fouten maakt bij het om zich heen verzamelen van de juiste vrienden. Münninghoff wijt dat de kameraadschap van het leger.

Het tweede boek dat in een soortgelijke lijn ligt is 'Joséphine' van Kate Williams. Joséphine is de vrouw van Napoleon Bonaparte. En aangezien Bonaparte in 1815 de directe tegenstander is van Willem II kom je veel feiten tegen die precies vanaf de andere kant verteld worden. En uiteraard was de jonge broer van Napoleon, Lodewijk Napoleon, de voorganger van Koning Willem I.

Een glimlach om deze gekooide vogel
Tja, het eindbeeld is er toch één van een gekooide vogel.Willem II zat in het keurslijf van het koningshuis. Zijn biseksualiteit leidde tot een dubbelleven met schemergebieden. Ik kan er toch om glimlachen als ik er aan denk dat Poetin in het Heineken House dan Willem-Alexender de handschudt, een rechtstreeks nazaat van deze biseksueel. Poetin, de homofoob, moest eens weten. Soms is wraak dan toch nog zoet.

zondag 18 oktober 2015

Nog één keer 'Het geluid van Boeken'


Instortende pilaren van boeken, huilende boeken, lopende boeken en vliegende boeken. Alles kwam voorbij in de oude bibliotheek van Doetinchem. Dit geflankeerd met mechanische drumcomputers van tonnen en hamers en een elektrische zingende zaag.

In augustus was ik nog op zoek naar een paar duizend boeken voor deze theaterproductie, in september werd het gespeeld en nu in oktober is deze korte videoregistratie beschikbaar.

Theatergroep Bot tekent al enkele jaren voor het programma 'Het geluid van' waarbij telkens gebouwen die zich bevinden in een fase van 'tussentijdelijkheid' als podium worden gebruikt. Gebouwen waar de lucht van de oude functie nog in zit maar die op weg zijn naar hun nieuwe functie. En zeg nou zelf, dan ben je bij een bibliotheek aan het juiste adres.

maandag 12 oktober 2015

Studyshare bij de OBA: Zelfdiscipline uit een potje...


Dat bibliotheken steeds vaker een studieplek zijn voor leerlingen en studenten is genoegzaam bekend. Van de Centrale Bibliotheek van Amsterdam is weleens gezegd dat als de boeken eruit zouden worden gehaald, het toch nog even druk zou blijven. Dagelijks staan mensen er al ruim voor openingstijd te wachten voor ze naar binnen kunnen. Met honderden studieplekken is het soms toch nog dringen. Ook op vele andere plekken in Nederland zien we een soortgelijke trend.

Want alleen binnen zitten bij de bibliotheek is nog geen garantie dat je hard gaat studeren. Bij verschillende bibliotheken zijn daarom al huiswerkbegeleiders actief die hier extra faciliteiten voor aanbieden. Daar moeten leerlingen betalen voor extra onderstening.

De OBA gaat echter nog een stapje verder met StudyShare. Studyshare is met hun eigen woorden het volgende:

StudyShare is een studiemethode waarmee je super geconcentreerd en super efficiënt studeert. Wat overblijft is focussen en keihard studeren. StudyShare houdt iedere mogelijkheid tot afleiding buiten de deur.
Je studeert met anderen in een schoolse opstelling in een lokaal. Je mag geen sociale media checken, niet praten. Je studeert een blok lang. Een blok duurt 3 uur en bestaat uit 3 x 45 minuten studeren met daartussen verplicht 15 minuten pauze. Hierdoor kom je al snel terecht in een bijna verslavend studieritme. Iedere pauze wordt ingeluid met een bel. Voorin de ruimte zit iemand van de OBA die toezicht houdt: de zogenaamde Studybob. Na 1 blok is er een uur pauze. Je kunt per dag maximaal 3 blokken doen, tussen 10.15 uur tot 21.15 uur.
 Bekijk ook maar eens het filmpje. Ik vind het wel een aardig gevonden concept hoe je zonder heel veel extra faciliteiten toch leerlingen en studenten een extra service kunt geven. Het doet wel wat spartaans aan wat aanmelden betekent ook komen. Afmelden kan bijvoorbeeld niet en je schrijft je in voor een blok van drie uur. Daar staat tegenover dat deelname gratis is.

Als ik terugkijk op mijn eigen middelbare schooltijd is dit misschien niet eens zo gek. Ik heb her en der toch ook heel wat middagen verlummeld en dat was nog in de tijd zonder internet en smartphones.  Aan de andere kant: ook met die verlummelde middagen haalde ik toch mijn Havo....

Ik ben wel benieuwd naar de resultaten.

vrijdag 9 oktober 2015

20 ideeën voor vluchtelingen in 10 minuten


Gisteren vond een landelijke brainstorm plaats van Nederlandse bibliotheken die aan de slag willen met vluchtelingen. Doel van de bijeenkomst was om ideeën met elkaar uit te wisselen en te kijken of een gezamenlijke aanpak mogelijk is. Zo'n 30 mensen namen deel van bibliotheken, PSO's en aanpalende instellingen als ETV.nl.

Van bibliobussen en zingende vluchtelingen
Als aftrap presenteerde ik 20 ideeën die ik de afgelopen tijd met hulp van anderen had verzameld. Daarna kregen de deelnemers de gelegenheid om kort hun  eigen initiatieven te 'pitchen'. Er kwam een heuse Bibliobus voor vluchtelingen voorbij (Biblionet Groningen), een bibliotheek die maaltijden met vluchtelingen hield, die strandwandelingen maakte of met ze ging zingen (Zuid-Kennemerland). De Alignment House gaf een kort college over alle instellingen die zich met vluchteling 'bemoeien' en welke regels er zoals gelden. De Voorlees Express vertelde over een pilot bij een AZC. Cubiss wees op het belang van 'Tel mee met taal'. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Helder werd dat bibliotheken een belangrijke bijdrage kunnen leveren voor vluchtelingen maar zeker ook veel kunnen betekenen rond die dialoog en begrip over vluchtelingen.

Lokale toolkit en landelijke werkagenda
Daarna was het tijd om echt aan de slag te gaan en kwam men gezamenlijk tot een soort lokale toolkit en een landelijke 'werkagenda'.  Daarop stonden allerlei lijnen die gezamenlijk een goed beeld geven van wat kan en wat nodig is.

Over enige tijd zal deze groep weer bij elkaar komen en met elkaar kijken hoe die lokale acties en landelijke werkagenda opgestart kunnen worden. Wie daar ook bij wil zijn kan zich melden bij Maaike Toonen van de Koninklijke Bibliotheek.

maandag 5 oktober 2015

Interactieve kaart: Hoe Gelderse bibliotheken zich staande hielden in de crisis: 2006-2014



We doen nog een keer wat met cijfers. En dit keer maar eens de Gelderse bibliotheken.

Hoe deden Gelderse bibliotheken het in de crisis? Op sommige plekken is hard bezuinigd. Heeft dit effect gehad op de afstand tot de bibliotheek? In bijgaande twee plaatjes zie je het verschil tussen 2006 en 2014.

Hekkensluiters en koplopers
Toch zit er nog wel enig verschil tussen de verschillende gemeenten. Hekkensluiters zijn de gemeente Buren en Lingewaal met respectievelijk 5 en 4,5 kilometer afstand tot de bibliotheekvesting. Sommige mensen zullen het een saillant detail vinden dat de gemeente die de bilbiotheek met Karmac exploiteert de grootste afstand kent. Dat is echter onterecht. Ook in 2006 was die afstand al zo groot. Het is een groot gebied met slechts weinig bibliotheken.

Koplopers zijn overigen de gemeente Doesburg en de gemeente Hattem. Beide met 1,2 kilometer afstand. Beide gemeenten met een relatief klein oppervlak.

Overijssel: minder differentiatie
Anderhalve week geleden publiceerde ik een soortgelijk overzicht van de Overijsselse bibliotheken. Ook daar bleek dat het Overijsselse bibliotheken tot nu toe goed gelukt is om met vestigingen dicht bij burgers te blijven. In Overijssel is er minder verschil in de spreiding. Koploper in Overijssel is Deventer met gemiddeld een vestiging op 1,0 kilometer. Hekkensluiter is daar Hof van Twente met 2,7 kilometer.