vrijdag 28 november 2014

Wijchen krijgt een nieuwe bibliotheek..



De bibliotheek in Wijchen krijgt een nieuwe plek. Een plek dicht bij andere cultuur- en welzijnspartners. Anja Kaashoek - directeur van deze bibliotheek - kom ik door mijn werk met regelmaat tegen. Ze is altijd enthousiast en ze staat samen met haar team helemaal in de Wijchense samenleving.

Ze maakten dit filmpje over het proces naar de nieuwbouw en hoe ze samen met inwoners zochten naar de bibliotheek die past bij Wijchen. Een mooi initiatief dat met dit filmpje ook prachtig is weergegeven.

maandag 24 november 2014

Waarom ik vind dat ruilbibliotheken gewoon onderdeel kunnen worden van openbare bibliotheken...


Laatst vroeg iemand mij of ik vond of er ruilbibliotheken in openbare bibliotheken mochten komen? Ik vond het rare vraag. 'Waarom niet?' was mijn tegenvraag? 'Zijn we daar wel voor en maken we onze eigen bibliotheek dan niet kapot?' was de tegenreactie.

Ik zag niet in waarom we daar zo'n moeite mee zouden hebben. Al meer dan 100 jaar zijn we als bibliotheken knetterdruk om mensen lekker te laten lezen. Jarenlang liepen we daarvoor het vuur uit onze sloffen en nu zijn er plotseling allerlei burgerinitiatieven die ons daar graag bij helpen.  Mensen die lezen net zo leuk en belangrijk vinden als wij.  Lezen verrijkt immers je leven. Het verrijkt je leven doordat je een actieve gebruiker van de taal bent; door lezen vergroot je de taalvaardigheid. Het verrijkt je leven doordat je iets nieuws leert of het verrijkt je leven door deel te nemen in de verbeelding van een auteur.

Mooie voorbeelden
En ik ken prachtige voorbeelden van ruilbibliotheken. Zo schreef ik eerder al eens over de leuk leeszaal in Rotterdam West. Een leuk initiatief waar veel meer gebeurt dan alleen boeken uitwisselen.

Of neem eens een kijkje op de site van Minibieb een leuk initiatief in Zuid-Holland waar op veel plekken little free libararies ontstaan.

Onze Vlaamse buren kennen ruilbibliotheken op stations. Ook een hele logische plek.

Waar boeken geruild worden, wordt meer geruild...
Mijn stelling is dat waar boeken geruild worden met elkaar er meer gebeurt dan boeken ruilen alleen. Wie boeken deelt, deelt zijn leven. En dat delen is een basis om nog veel meer met elkaar te doen. Tegelijkertijd zegen bibliotheken zelf dat uitlenen niet een doel op zich is maar een middel. Uitlenen is geen 'core-business' meer. Meer en meer verbinden we mensen aan mensen in plaats mensen aan boeken. En misschien zijn juist die ruilbibliotheken wel een mooi inititiatief om mensen aan mensen te verbinden.

En natuurlijk: ruilbibliotheken zijn ook een bijzondere manier van collectievorming. Bibliotheken worden geconfronteerd met bezuinigingen en staan steeds vaker voor de keus of een vestiging nog open kan blijven. Ruilbibliotheken passen - zeker voor bezuinigende wethouders - prima in dat beeld.

Wat mij betreft zou dat wel een heel eenzijdige benadering zijn van de werkelijkheid. Maar ruilbibliotheken bieden naar mijn gevoel nog meer aanknopingspunten. Ik vind het mooi om zoveel mensen in de samenleving hiermee bezig te zien. Het toont aan dat lezen nog springlevend is en dat we het graag delen met elkaar. Als dat delen een opstapje naar nog veel meer kan zijn, konden ruilbibliotheken nog wel eens hele belangrijke instrumenten worden voor openbare bibliotheken. Mijn advies: benut dus elkaars kracht en probeer samen nog meer te betekenen voor de samenleving.

Ruilbibliotheken in de Vereniging van Openbare Bibliotheken?
Ik pleit er dan ook voor dat burgerinitiatief en ruilbibliotheken een warm plekje mogen krijgen bij onze Vereniging van Openbare Bibliotheken. Uiteraard moet je rekening houden met het bijzondere karakter van het burgerinitiatief en natuurlijk kun je niet dezelfde certificeringseisen stellen. Maar mensen die zich vrijwillig en  met veel passie inzetten voor lezen, verdienen het om met open armen ontvangen te worden.

donderdag 20 november 2014

Het is levensgevaarlijk in de bibliotheek: 86% van bibliotheekbezoekers vertrekt met iets anders dan gedacht....


Bovenstaande plaatje komt uit de de Infographic van het Bieppanel van Bibliotheek Deventer. Het zijn leuke cijfers die aantonen dat het een bezoek aan de bibliotheek vaak een verrijking van je lees- of luisterervaring oplevert. Want veel bibliotheekbezoekers nemen vaak iets anders mee dan waarvoor men dacht te komen.

Bijna 90% neemt wel eens iets mee dat niet gelijk op het verlanglijstje stond. Ruim één op de tien bezoekers neemt zelf altijd iets anders mee dan verwacht. Leden stellen het dus op prijs dat materialen op een leuke manier aanbieden en dat we ze verleiden om eens iets anders mee te nemen.

Pas dus op bij het binnenlopen van een bibliotheek: de kans is groot dat u verleid wordt om iets mee te nemen dat u niet gedacht had. Wie dus niet iets nieuws wil ontdekken, doet er dus goed aan de bibliotheek te mijden.

woensdag 19 november 2014

Tegen verkiezingen!


Vandaag kunnen ruim een half miljoen Nederlanders hun stem uitbrengen voor hun gemeenteraad. Door herindelingen zijn in een aantal gemeenten de raadsverkiezingen uitgesteld en worden deze nu gehouden.

Een mooie dag om eens te pleiten tegen verkiezingen! Een pikante stelling. Want zeg nou zelf: verkiezingen zijn toch de parel van onze democratie? Het is toch de bouwsteen van onze moderne samenleving? Het is dé manier om 'het volk' een stem te geven?

De afgelopen weken las ik het boek 'Tegen verkiezingen' van David Van Reybrouck waarin hij pleit voor een grondige vernieuwing van onze democratie. En ik moet zeggen: ik ben sterk geneigd hem te geloven.

Van Reybrouck, waar kenden we die ook al weer van?
Even terug naar David van Reybrouck, waar kenden we die ook al weer van? Het was in het afgelopen seizoen van Zomergasten, de doodgeknuffelde gast. De man die in alle rust de grote wereldproblemen verbond aan intens verdriet uit zijn eigen leven. Van Reybrouck kent u ook van Congo, het geschiedenisboek waarin een zwarte bladzijde uit de Belgische geschiedenis beschreven wordt. Maar ook weer zodanig dat het op termijn mogelijk wordt om het boek ooit te sluiten. Een catharsis voor een heel land. En tot slot bent u hem hier misschien ook al eens tegen gekomen over het boekje 'Pleidooi voor populisme' waarin hij de bestaande politiek helpt een betekenisvol antwoord op de schreeuwpartijen als de PVV.

Grossier in paradoxen
Kortom, Van Reybrouck grossiert in paradoxen. Paradoxen van het individu, paradoxen van een gemeenschap, paradoxen van een land. Eén van die paradoxen is: hoe geef je iedereen een stem en hoe zorg je dat een land bestuurd wordt? In dit boekje fileert hij het falen van het huidige verkiezingensysteem: opkomsten zijn lager dan ooit, de waan van de dag is sterker dan ooit en er is minder daadkracht dan ooit. Eén van zijn stellingen die hij goed onderbouwt is dat politici niet bezig zijn met het mandaat van de afgelopen verkiezingen maar altijd bezig zijn met de uitslag van de volgende verkiezingen. De stem van vandaag is daarmee morgen na de verkiezingen weinig meer waard. De onderbuik is sterker dan ooit terwijl goede politieke beslissingen meer nuance vragen dan ooit.

Alternatieven voor verkiezingen
Van Reybrouck laat zien dat de verkiezingen en democratie helemaal geen onlosmakelijk geheel zijn. Hij geeft aan hoe rond de Franse revolutie en de Amerikaanse burgeroorlog uiteindelijk verkiezingen het beste democratische alternatief waren. Voor dat moment wel te verstaan. En laten we ook niet vergeten dat pas sinds begin van de 20e eeuw pas algemeen kiesrecht werd ingevoerd. Mijn overgrootmoeder mocht dus nog niet stemmen en mijn overgrootvader een deel van zijn leven niet.

Aan de hand van de oude geschiedenis - Grieken en Romeinen en later de stadstaten zoals Venetië en Florence - laat hij zien dat er tal van alternatieven zijn voor verkiezingen. Daarbij vormt loting een belangrijk principe: loting zoals we dat in het buitenland ook kennen bij rechtzaken. Ook haalt hij recente voorbeelden aan uit Canada, Nederland, Ierland en IJsland waarbij verschillende proeven zijn gedaan met nieuwe vormen van burgerbestuur. Daar zijn interessante lessen uit te trekken die laten zien dat verkiezingen zeker niet altijd de oplossing hoeven te zijn.

G1000
Zelf schreef ik ook al eerder over een ander initiatief van Van Reybrouck: de G1000. Daar bracht de organisatie 1.000 Belgen bij elkaar om na te denken over de toekomst van het land. De timing was perfect: het land zat al 500 dagen zonder regering omdat het partijen maar niet lukte om tot een akkoord te komen. De uitkomst van de G1000 was dat burgers in gezamenlijkheid in staat om genuanceerd een langetermijnvisie neer te leggen. Een visie waar elk van de groepen burgers wat geeft en wat neemt om samen een goede toekomst te hebben. Geen schreeuwerij dus maar een evenwichtige dialoog.

Burgers zijn meer dan stemvee
Ik gun nog vele politici dit boekje van Van Reybrouck. Burgers zijn veel meer dan stemvee en tot veel meer in staat. Eigenlijk wil niemand geregeerd worden door de onderbuik maar ons huidige systeem lijkt ons bijna onvermijdelijk daar uit te laten komen. Op dat moment is het goed om die paradox nog maar eens tegen het licht te houden.

En stilletjes hoop je dat Van Reybrouck ooit premier wordt, maar ja, dan moet je meedoen aan...... verkiezingen.

Reserveer hier 'Tegen verkiezingen' in uw eigen bibliotheek


zaterdag 15 november 2014

Hoe je van de LTS kunst maakt: BOT in de Ambachtsschool



De muziekvrienden van Bot, heb ik al wel eens vaker in het zonnetje gezet. Hoe je van een schijnbaar zooitje ongeregeld een symfonie met kippenvel maakt, is wel ongeveer hun specialiteit. De afgelopen jaren maakten ze in een hoog tempo de serie "Het geluid van..." In die serie maken ze muziektheatervoorstelllingen in gebouwen die binnenkort verdwijnen of van functie veranderen.

Zo zaten ze eerder al in de zwarte silo in Deventer, het koelhuis in Zutphen, een oude herberg in Diepenheim en in ditmaal in de Ambachtsschool in Enschede. Het kenmerk van hun voorstellingen is dan ook altijd een mengeling van weemoed naar het verleden maar ook vaak de beklemming die het verleden met zich meebracht. Dingen die vroeger niet mochten en waar we nu meewarig ons hoofd bij schudden.

Jongens
Ditmaal dus de Ambachtsschool. Een imposant gebouw in Enschede en tot enkele jaren nog in gebruik. Een school die een Dickensiaanse sfeer uitstraalt.  Een school waar tienduizenden jongens met hun handen leerden werken: timmeren, metselen, loodgieten en dergelijke. Jongens met meer handigheid dan hersens. Jongens die in het gareel moesten worden gehouden. Maar bovenal: jongens. Jongens die nog mannen moeten worden. Die zichzelf een weg zoeken en hun leven nog voor zich hebben.

Wie wil, zal slagen
Wie de school binnenkomt loopt tegen een groot wandmozaiek aan met daarop de tekst 'Wie wil, zal slagen.' En daarmee is de hele sfeer weer neergezet. Geniet van de zes minuten die het filmpje duurt. Het geeft een mooie weergave van hun voorstelling die bijna een uur duurt.

BOT is nu neergestreken in Deventer. Daar zitten ze nu in een de kroeg/danscafé De Elegast. Een kelder met een roemrucht verleden en waar veel jongeren hun jeugd vierden. Die voorstelling kun je bijwonen van donderdag 27 november tot zondag 30 november. Er nog wat kaarten beschikbaar. Wees snel.

Klik hier voor hun voorstelling in Deventer.

woensdag 12 november 2014

Een leven lang leren en de boekige rol van bibliotheken



OCLC publiceerde enige tijd geleden het rapport: 'At a tipping point : education, learning and libraries'. Voor iedereen die de functie van een Leven Lang Leren in de bibliotheek een warm hart toedraagt, is dit wel een interessant rapport.

Het rapport gaat in op de wijze waarop mensen online leren: in welke mate, op welke wijze en met welke devices. En daarna gaat het in op de rol van 'campus libraries'. Niet echt openbare bibliotheken maar er zijn wel een aantal parallellen te trekken.

Online leren is overal
Het OCLC-rapport stikt van de interessante infographics, zoals bovenstaande. Zoals bovenstaande waarin je kunt zien is dat online leren in de afgelopen jaren flink is toegenomen. Dat is het verschil tussen de oranje (2007) en de blauwe staafjes (2014). Verder zien we dat online leren dwars door alle bevolkingslagen gaat: hoog- en laagopgeleid, laag inkomen en hoog inkomen en door alle leeftijden. Online leren is voor grote groepen (in Amerika) een logische wijze van studeren geworden.

En de bibliotheek? Boekiger dan ooit....

In het onderzoek is ook gekeken naar de rol van 'campus libaries' binnen dit online leren. Ook hier heeft men onderzoek door de tijd heen gedaan. Eén van de vragen aan studenten was: 'wat is het eerste woord waaraan je denkt bij een bibliotheek'. Wat bleek? 75% van de studenten beantwoordt die vraag met: 'Boeken'. Het opvallende is dus dat studenten, de bibliotheek steeds boekiger vinden. Blijkbaar verandert de digitale sneller dan de bibliotheek op de universiteit.

What online learners need....
Toch is er wel hoop. Het rapport laat ook zien hoe je mensen goed kunt helpen met online leren.

Dat lijstje ziet er zo uit. En zeg nou zelf: is dat niet een lijstje dat bibliotheken met elkaar kunnen organiseren?

Goed nieuws en slecht nieuws
Een rapport dus met goed nieuws en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat een leven lang leren flink in de belangstelling staan en dat dit ook via digitale weg steeds vaker wordt ingevuld. Met dat in je achterhoofd zou je toch denken dat de Hema-academie van de bibliotheken toch plat gelopen zou moeten worden. Het lijstje hiernaast laat ook zien dat bibliotheken dat best zouden kunnen organiseren samen met partners.

Het slechte nieuws: de bibliotheek - in ieder geval op de campus - wordt meer en meer met boeken geassocieerd. Mijn conclusie is dat de samenleving sneller digitaal wordt dan de bibliotheken, in ieder geval in de beleving van een deel van de doelgroep.

We hebben nog wat werk te doen. Eens beginnen met het lezen van dit rapport, is misschien geen slecht begin.

Download het rapport hier.

maandag 10 november 2014

De mysterieuze krachten van het bibliotheekwerk : deel 11 : Peter Ribberink


Af en toe haal ik deze rubriek van stal: het gaat dan altijd om collega's die op de achtergrond hard aan het werk zijn voor het bibliotheek. Stil en vaak niet te zien voor de buitenwereld, maar van onschatbare waarde. In die categorie behoort ook zeker Peter Ribberink.

Financiële steun en toeverlaat
Peter is financieel adviseur bij de Rijnbrink Groep en werkt daardoor als controller bij verschillende bibliotheken. Toen ik Hengelo interim-directeur was, ondersteunde hij me daar ook al. En ook nu ik in Deventer zit, is Peter mijn financiële steun en toeverlaat.

En nu hoor ik u denken: een financiële man, wat kan daar nou spannend aan zijn? Laat dat nou toch wel één van de grootste misvattingen van onze sector zijn. Onze sector is ideaal-gedreven en daardoor sturen wij vooral door onze passie voor ons werk in te zetten. Maar geld is evenzeer een middel om je doelen mee te bereiken.

Tijd en geld lijken wel wat op elkaar. Iedereen kent het gevoel wel dat zijn of haar agenda af en toe vol zit met allerlei afspraken die niet de kern raken van waar je naar toe wilt. Je bent wel druk maar niet effectief. Het is dan tijd om je agenda maar eens om te gooien en beter te bewaken.

Toveren met afschrijving, balans en liquiditeit
Nou, dat werk doet Peter dus. Maar niet voor je agenda maar voor je begroting. De passie van Peter is dan ook om begrotingen en financiële processen zo in te richten dat geld die richting ondersteunt. Geen geld naar onderdelen die niet iets bijdragen aan dat doel. Verkopers van onderhoudscontracten, vastgoedhandelaren, verzekeringsmensen, weet hij vakkundig terug te dringen tot het niveau dat nodig is voor onze organisaties. Hij tovert met afschrijving, balans, bestemmingsreserve en liquiditeitsprognoses. Peter heeft met zijn financiële werk menige organisatie behoedt voor een reorganisatie.

De bibliotheken waar Peter voor werkt, lopen met hem weg. Het is een gast die enorm hard werkt, die je op de vreemdste momenten mailt. Zelfs op momenten waarop je eigenlijk hoopte dat hij niet meer zou reageren: vakantie bijvoorbeeld. Iets meer rust in zijn gat, is misschien een vaderlijke opmerking naar hem.

Niet smijten met energie maar wel altijd zijn waar je moet zijn
Hij werkt in Alkmaar, Hengelo en Deventer, houdt kantoor in Nijverdal en heeft een huisje in Sibculo. Zijn vrouw komt uit Minsk en hij heeft een zoon in Hamburg. Als je dat weet, dan weet je dat Peter niet alleen hard werkt maar ook bijzonder effectief zijn leven inricht. Hij smijt niet met zijn energie maar hij weet die zo in te zetten dat hij telkens is waar hij moet zijn.

Peter heeft lang en veel gevoetbald. Het zou me verbazen als hij daar nu ook nog tijd voor vindt. Toch denk ik dat hij als voetballer net zo is, als in alles wat ik hierboven schrijf: 'je hoort hem niet, maar staat telkens wel waar hij moet staat en je vraagt je af hoe hij dat toch doet'. Een spits die doorbreekt van de tegenpartij, wordt tegengehouden en elke bal naar voren is scherp en getuigt van inzicht. En dat energieniveau houdt hij ook nog eens de volle wedstrijd vol, desnoods met verlenging.

Peter Ribberink begint vandaag weer na een welverdiende vakantie. Wat mij betreft hoort hij in de gallerij van mysterieuze krachten van het bibliotheekwerk, de vaak onzichtbare maar onmisbare mensen achter het bibliotheekwerk.

zaterdag 1 november 2014

De duistere kant van het Noordenbergkwartier


In het verleden schreef ik al eens eerder over het Noordenbergkwartier: een mooie stille en verborgen wijk aan de andere kant van de Lebuïnuskerk. Toen had ik overdag foto's gemaakt. En ik wist zeker dat het de moeite waard zou zijn om er nog eens terug te komen als het duister was. Mijn verwaching bleek juist. Als het donker is, wordt ook dit een stille en sprookjeachtige wijk die prachtig verlicht is.

Na het Bergkwartier (bekend van Dickens) en de Raambuurt heb ik daarmee naar mijn gevoel het centrum van Deventer wel in beeld met nachtfoto's. Het wordt dus eens tijd voor de buitenwijken. Wordt vervolgd.