dinsdag 1 april 2014

Karmac is de nieuwe Polare



Begin dit jaar ging Polare failliet. Iedereen sprak er schande van. Polare had die lieve boekhandels om zeep geholpen, was de mening. Het bedrijf achter Polare was investeringsmaatschappij Procures. Procures behoort tot de hyena’s van het bedrijfsleven. Het zijn aaseters. Ze kopen slechte bedrijven op en lappen ze op en verkopen ze. Of.. ze liquideren ze en verkopen de onderdelen.

Karmac vertoont veel gelijkenis met bovengenoemde aaseter. En een simpele econoom kan je dit voorrekenen. Echter, in onze wereld lopen weinig economen rond die dit spelletje doorzien. Ik neem u even mee naar de wereld van het geld.

Gemeenten zijn technisch failliet
Laten we eens beginnen met de gemeenten. Hen staat het water aan de lippen. Door een crisis zitten we in dit land even krap bij kas. Overigens zijn velen alweer vergeten dat het de banken waren – de allerslimste ondernemers (zij verdienen namelijk geld met geld) – die ons met deze crisis hebben opgezadeld. Maar dit terzijde. Gemeenten zetten dus tering naar de nering. De exploitatie moet op orde en ze zijn technisch failliet .

Van volksverheffing naar verdienmodel
Na een oneerbaar voorstel van bezuiniging aan de bestaande bibliotheek (die dat weigert in te vullen) wordt als in een heuse aanbesteding het bibliotheekwerk gegeven aan de laagste inschrijver. Diep in hun hart weten gemeenten dat ze hun ziel hiermee verkopen aan de duivel. Want met deze stap is bibliotheekwerk geen volksverheffing meer maar een verdienmodel. En de gemeente krijgt wat gevraagd wordt: een goedkoper maar eendimensionaal product zonder franje.

Bibliotheken waren tot nu toe die lieve en aandoenlijke boekwinkels. Ze zetten zich niet alleen in voor het AVRO-publiek, dat elke week weer nieuw leesvoer kwam halen, maar ook voor laaggeletterden en scholieren. Ook voor die doelgroepen, die het juist nodig hadden om even iets meer geholpen te worden.

Het zijn juist dié kwetsbare doelgroepen die in het spel tussen gemeente en Karmac volledig uit het oog raken. Alleen wat electoraal scoort wordt overeind gehouden. Korte termijnpolitiek noemen we dat. De schade die de maatschappij hiermee oploopt, krijgen we in volgende generaties terug.

Overigens worden net als bij de thuiszorg en het openbaar vervoer nieuwe cao’s en andere spelregels geïntroduceerd. Het zijn de bibliotheekmedewerkers die dit gelag betalen. Wat begon als een crisis van bankiers, wordt verhaald op kinderen, laaggeletterden en bibliotheekmedewerkers.

De moed van Karmac
Toch is er nog wel wat moed voor nodig voor wat Karmac doet. Toen niemand meer geloofde in Selexyz stapte Procures in. Als Procures niet in Selexyz was gestapt, was het einde nog sneller nabij geweest en had Polare nooit bestaan. En nu ben ik even gemeen en stel een gewetensvraag: waren er in gemeenten waar nu Karmac opereert nog bibliotheken geweest als Karmac het aanbod niet had gedaan? Of had de politiek dan echt afscheid genomen van de bibliotheek?

Verkoop je kroonjuwelen en lease ze terug
Terug naar de economen. Of gemeenten nu lang met Karmac in zee gaan of kort, Karmac zal er altijd aan verdienen. Karmac verdient aan de exploitatie (gewoon winst) of aan de liquidatie (van gedane investeringen). Een simpele econoom kan je dit model uitleggen. Gemeenten geven met deze stap hun bibliotheekinfrastructuur uit handen en leasen het terug. En daarmee zijn de laatste kroonjuwelen verkocht.

Bedrijven die bedrijven overnemen en die zowel aan hun succes of aan hun ondergang geld verdienen. De hyena’s van deze wereld. Maar je kunt de hyena niet verwijten dat hij aaseter is of dat hij bestaat. Het beste wat wij kunnen doen is zorgen dat er geen aas is.

Karmac is de nieuwe Polare. Elke econoom zal het bevestigen.

Foto: Braska23

19 opmerkingen:

Meine Breemhaar zei

Beste Mark,

Karmac, ooit opgericht vanuit het NBLC, is al meer dan 40 jaar actief in blibliothekenland. Graag ontmoet ik een econooom die jouw vergelijking tussen Polare en Karmac wil bevestigen. Zelf ben je in ieder geval geen econoom, heb ik begrepen.
Dat ik een hyena ben zie ik niet zo goed. Misschien wil jij je vorstelijke salaris op internet zetten zodat al die vrijwilligers weten wat jij krijgt voor het uitschelden van andere mensen op je blog namens de bibliotheken.

met vriendelijke groet,

Meine Breemhaar

Anoniem zei

Nou uitschelden? Ik vind het zo'n gekke vergelijking nog niet en laten we wel zijn, Karmac is een commerciële organisatie, hoe je het ook wendt of keert.

Anoniem zei


Beste Meine,

Dat een organisatie ergens vanuit is opgericht zegt me weinig. Ik ken slechte en goede voorbeelden. Nog in het midden latend wat goed of slecht is...

Jouw reactie nuanceert. Maar ik begrijp Mark's vergelijking drommels goed. Jij ?

Dat je vervolgens de / een persoonlijke aanval kiest door over het salaris van Mark te beginnen is heel ongepast vind ik. Als je was begonnen met het publiceren van jouw eigen salaris, bonus(en)(?) en bijvoorbeeld winstdeling(en) (?) of andere bibliotheek gerelateerde inkomsten... dan had ik dit wellicht nog anders kunnen zien.

Ik wens je goede zaken.

Groeten, een bibliotheekbezoeker

Ter informatie: Meine op Twitter: @MeineBreemhaar en zijn domeinen vind je op / via breemhaar.nl.

Mark Deckers zei

Tjonge, tjonge wat een reacties. Maar ja, wie de bal kaatst, kan de bal verwachten.

@Meine: Op de eerste plaats: hartelijk welkom hier en fideel dat je reageert.

Karmac is een mooi bedrijf, die zal ik maar vast weggeven. In het verleden zelfs heel prettig mee samengewerkt. Daar heb ik de foto's nog van. Ik stond zelfs ooit nog te glimmen in jullie nieuwsbrief.

Volgens mij heb ik helder aangegeven waar het verschil in financiële basis zit tussen de huidige bibliotheekstichtingen en een bedrijf. Dat zegt niets over het bedrijf en al zeker niet over de vrijwilligers die bibliotheekwerk maken. Ik weet ook zeker dat de burgers in de gemeenten waar jullie werken erg blij zullen zijn.

Wat betreft mijn salaris: ik volg al jaren keurig de CAO van openbare bibliotheken. Mijn bonus bestaat uit dank van collega's en af en toe een boekenbon bij een lezing.

Overigens mijn blog is vrijwilligerswerk en ik draag zelf de geringe kosten hiervan. Verhaaltjes schrijf ik vaak 's avonds bij een schemerlampje. Nu al ruim vijf jaar.

Maar nogmaals: dank voor je reactie, zeer gewaardeerd. Een aanbod voor een dialoog zal ik altijd aannemen.

@Wouter: Dank voor je reactie. Zeer gewaardeerd.

@Anonmiem: Dank voor je reactie. Ik snap Meines reactie wel. Ik kaatst de bal en krijg hem terug.Wat niet wegneemt dat mijn verhaal mag blijven staan. Maar dank!

Unknown zei

Beste Mark,

jouw uitnodiging voor de dialoog neem ik graag aan. Ter aanvulling, al in 1995 heb ik een advertentie laten zetten achterop het bibliotheekblad over onze visie op bibliotheken. Ik zal die jou laten toesturen. Kernboodschap is dat Karmac voorstander is van het openhouden van bibliotheken in wijken en kleine kernen. Dat hebben we vanaf 2009 in de praktijk gebracht door de handschoen op te pakken door in meerdere gemeenten de bibliobus in stand te houden en sinds dit jaar in een 5 tal kleine kernen de bibliotheek voorziening.

De uitnodiging zie ik tegemoet,

met vriendelijke groet,

Meine Breemhaar

Unknown zei

Beste Anoniem of Bibliotheekbezoeker,

in de Quote 500 staat mijn vermogen elk jaar gepubliceerd en de winst kun je elk jaar opzoeken bij de Kamer van koophandel.

Qua transparantie kun jij als "anoniem" ook nog veel van mij leren. Net als trouwens de bibliotheken die ik een warm hart toedraag! Alleen moeten sommige bibliotheken leren dat het niet om CAO's gaat of markante gebouwen maar om de lezer en lener, ook op het platteland en in de wijken.

met vriendelijke groet,

Meine Breemhaar

p.s. maar gelukkig begrijpt, bijvoorbeeld de wethouder van Waterland dat beter dan de directeur van de bibliotheek Waterland.

Mark Deckers zei

@Meine: Ik neem de handschoen graag op en zal je contact met je zoeken voor een goed gesprek. Helder is dat in deze tijd bestaande oplossing niet meer toereikend zijn voor de veranderende samenleving. Daar praat ik graag eens verder over. We kunnen elkaars blik vast verrijken.

Wim Keizer zei

Zie hieronder: http://www.bibliotheekblad.nl/rubrieken/gastblogs/bericht/1000005242

Rob Blei zei

Karmac is ooit opgericht door een ex-NBLC medewerker.
Niét door de organisatie NBLC.
Om op commerciële basis ondersteuning te bieden bij het uitleenprces. Met een systeem dat bekend stond als 'fotocharching'.

Mark Deckers zei

@Wim en Rob: dank voor de toevoegingen!

Jellie Tiemersma zei

@mark en @meine ik stel voor een goed gemodereerde dialoog die in het openbaar plaatsvindt zodat iedereen een goed eigen oordeel kan vormen.

Steven Verhoef zei

Ik ben niet goed op de hoogte van de huidige bibliotheek- en boekhandel-wereld; maar als oud Karmac-werknemer (1984 tot 1988) ken ik wel Karmac en ook hr. Breemhaar.
Eerst maar even wat over de geschiedenis – ik heb er trouwens een essay over geschreven (zie: http://issuu.com/ikstevenverhoef/docs/belevenissen_bij_karmac . Karmac is een bedrijf dat door een zekere Jelle Hoekstra opgericht is. Dit oude Karmac was echt een grote jongen in de bibliotheekwereld want zij regelden voor 80% van alle openbare bibliotheken de uitleen administratie. Zij deed dit met haar KARTO-microfilm systeem.
Door een volstrekt zieke bedrijfscultuur verloor Karmac deze markt door het KAMBIS-debacle (zie mijn essay). Na tal van onverkwikkelijkheden – o.a. het afzetten van Hoekstra als direkteur – ging Karmac failliet.
En nu komt onze aasgier en hyena hr. Meine Breemhaar op de proppen. Juist omdat Karmac voor Lelystad heel belangrijk was (het was met 300 man de grootste particuliere werkgever van Lelystad) werd Breemhaar als bemiddelaar door de gemeente Lelystad er op af gestuurd. Met een subsidie van de gemeente heeft hij toen met een sterk afgeslankte vorm een doorstart met het nieuwe Karmac gemaakt. Voor een appel en ei heeft hij de handel opgekocht en zichzelf daarbij als nieuwe keizer aangesteld. Daarbij heeft hij meteen ook maar het door de werknemers geïnvesteerde spaarloonfonds gestolen. Zo doen dergelijke jongens dat.
Het meest opvallende in heel deze geschiedenis is hoe geraffineerd zij uit de pers is gebleven en hoe zij in de vergetelheid gedrukt is.

Unknown zei

Beste Steven,

1984 studeerde ik nog aan de Erasmus Universiteit. En dus werkte ik niet als jouw collega bij Karmac in die periode. In 1992, toen ik Karmac leerde kennen, werkten daar precies 36 mensen en stond het bedrijf er zeer slecht voor. Ik ben toen gevraagd door de medewerkers om het bedrijf weer een nieuwe toekomst te geven. En dat is aardig gelukt. De medewerkers die mij toen hebben gevraagd, zoals Leo Looise en Rob van Santen werken nog steeds bij Karmac. Maar ook mensen als Harry Natoewal, Heleen van Vulpen, Petra Bakker-Luk en Diana van Ormondt werkten al voor 1984, en ook nog steeds in 2015, bij Karmac.
De gemeente heeft mij nooit gevraagd en de subsidies zijn er toen ook niet geweest.
Mijn advies is je huiswerk nog een keer over te doen.

mvrgr,

Meine Breemhaar

Mark Deckers zei

@Steven en @Meine: dank voor jullie reacties. Ik kan de opmerkingen van Steven niet controleren en zijn naar mijn gevoel voor een groot deel ook interne zaken die buiten de scope van mijn artikel vallen. Maar nogmaals dank voor jullie reacties.

Dick Scheepstra zei

Dat het toenmalige Karto failliet ging had alles te maken met het functioneren van Jelle Hoekstra als directeur. En met het te lang doorgaan met de Cash Cow 'gemechaniseerde automatisering' om vervolgens alle geld en energie te investeren in een eigen ultiem bibliotheekautomatiseringssyteem i.p.v. een organische op- en uitbouw vanuit de oude situatie. Toen het systeem min of meer klaar was, was de markt vergeven. Er kwamen niet meer dan twee klanten. De inkomsten van het oude systeem droogden op en nieuwe inkomsten kwamen er niet. Dat is m.i. de werkelijke reden voor het faillissement. Doordat de inleg van het bedrijfspensioenfonds in het eigen bedrijf belegd was, ging het 'spaarloonfonds' volledig verloren toen het faillissement werd uitgesproken. Die ramp voor het personeel is zeker niet aan Meine Breemhaar te verwijten.

Er is heel veel te vertellen over de op- en ondergang van Karto en de opgang van Meine's imperium. Karto was zelfs nog een tijdlang voor 100% in het bezit van de NBD.
Misschien dat iemand zich nog eens verdiept in de werkelijke feiten en gebeurtenissen en de resultaten opschrijft. Dat geldt overigens ook voor sommige andere ontwikkelingen op landelijk niveau van het bibliotheekwerk. Ook daar hebben directeuren soms bijzondere rollen gespeeld. Het bibliotheekwerk is echter niet zo sterk in de horzelfunctie, los van Wim Keizer, met als hoogtepunt onder pseudoniem zijn rubriek in Bibliotheek en Samenleving.
Dat is inmiddels eveneens jeugdsentiment.

Met vriendelijke groet,

Dick Scheepstra

Anoniem zei

Hoe is het verder afgelopen met de dialoog tussen beide heren?

Mark Deckers zei

@anoniem: die dialoog is er niet geweest. Anders had je het van mijn zijde vast gehoord. Ik ben daar nog altijd voor in. Met de kerst in aantocht zal ik er weer eens over nadenken.

Unknown zei

Mark,

in ieder geval wil ik jou en al jouw lezers goede kerstdagen en een gelukkig 2016 toewensen.

Meine Breemhaar

p.s. en niet teveel hoofdpijn van het nadenken.

Mark Deckers zei

@Meine: dankjewel, jij en jouw bedrijf niets minder. En ik hoef niet zo lang na te denken.