zaterdag 30 november 2013

Almelo, op maandagavond bij -20


Een maandje geleden bestempelde ik haar nog als één van de mysterieuze krachten achter het bibliotheekwerk: Willie Verhoef. We namen afscheid van haar werkzame leven en ze gaat een nieuwe levensfase in. Ik had Willie aangeboden om met haar een keer op 'nachtsafari' te gaan om haar een paar kneepjes bij te brengen van nachtfotografie.

Afgelopen week was het zover. Op een maandagavond in Almelo. Ik zal de grap over deze stad en het stoplicht achterwege laten.  Waar slechts één café in die hele stad open is en waar de gevoelstemperatuur voor mij rond de -20 lag. In werkelijkheid was het geloof ik rond het vriespunt. Mijn foto's zie je hier.


Wilie's foto's zie je hieronder. Willie was een prima leerling. Leergierig, vasthoudend en een goed oog voor compositie. Willie blogde al eerder over haar resultaten. Haar foto's kun je daar ook zien maar ook op haar Flickr-account. 


Zo zie je maar. Je kunt je hele leven lang leren en ieder mens kan de ander wat meegeven. Bij deze daag ik Willie dan ook uit om nu iets voor mij te verzinnen wat ik van haar kan leren....

Wordt dus vervolgd.

vrijdag 29 november 2013

De wijsheden van de achterkant van het bibliotheekwerk


Bij mijn bezoek deze week aan de Bibliotheek Groningen voor de Volksuniversiteit, kwam ik door de ruimte met de sorteerrobot. De foto die u hier ziet is de achterwand van de plek waar bibliotheeklanten hun boeken inleveren. En ja, klanten laten met regelmaat wat achter in hun boek. Blaadjes, kaartjes, boekenlegger en kalenderblaadjes. Een deel van de inhoud hangt op deze wand. De leners staan net achter deze wand. Zich ongewis van de wijsheden die ze meegeven aan het bibliotheekpersoneel. Oordeel zelf.

donderdag 28 november 2013

De belangrijkste twitteraccounts: waar denkt u dat die over gaan?

Deze week hield ik mij voor een opdracht bezig met business cases voor social media. Daarvoor dook ik nog even in de Top-100 van twitteraccounts in Nederland. Ik had gedacht dat de NS wel één van de belangrijkste twitteraccounts van Nederland zou zijn.

Het tegendeel bleek waar. Ik geef u hier de top-10. Voetbal en muziek.En als vreemde eend: de KLM met een 24/7 care-team. Scroll nog even door de top-100 zou ik zeggen. Na de top-10 komen media-programma's en media-sterren in beeld. De Wereld Draait Door bijvoorbeeld op nummer 20. Femke Halsema is de eerste (oud-)politicus die voorbij komt. Op nummer 48.  Voor iedereen die iets wil met social media en die wil zien waar grote doelgroepen zitten, is dit interessant.

Voor mij een eye-opener dat we als bibliotheken en social media nog veel meer met muziek en media kunnen. Voor bibliotheken en voetbal moeten we misschien even iets harder graven, iemand ideeën?

woensdag 27 november 2013

Volksuniversiteit Groningen : Best practise Leven Lang Leren : 1

Mister Volksuniversiteit
'Mister Volksuniversiteit', zo zou je hem kunnen noemen. Want Martien de Vries van de Bibliotheek Groningen mag ondertussen in bibliotheekland die naam wel hebben. Hij leidt de Volksuniversiteit in Groningen, zorgt voor programma's in vele Groningse bibliotheken en wordt ondertussen in den lande veel gevraagd als adviseur op dit gebied.

De Bibliotheek in Groningen heeft een kleine vijf jaar geleden de Volksuniversiteit Groningen overgenomen. De gemeente besloot de subsidie terug te brengen naar 0. Tot die tijd had de volksuniversiteit een eigen gebouw, een eigen directeur en was het een eigen stichting. Wat te doen? Gewoon maar laten verdwijnen of een nieuwe kans geven binnen de bibliotheek. Toenmalig directeur van Biblionet, Rob Pronk, besloot tot dat laatste.

Cursusaanbod
De VU Groningen, heeft een eigen site, maar de cursussen en lezinge
n zijn evenzeer te vinden op de sites van bibliotheken. Cursussen vinden nog op een traditionele manier plaats: gewoon in een ruimte met een docent.  De bibliotheek in Groningen heeft hiervoor maar liefst acht leslokalen in het gebouw, variërend van 10 cursisten tot een kleine hoorcollegezaal waar zeker 70 cursisten tegelijk in passen. En geloof het of niet, die grote zaal zit meerdere dagen per week vol.

Elke dag is er wat te doen. Maar dat kunt u op het scherm van de bibliotheek ook wel zien.

Doelgroep en cursusaanbod
De doelgroep van een traditionele volksuniversiteit bestaat uit mensen boven de 40, en veelal boven de 60 en het cursusaanbod bestaat vooral uit talen en kunsthistorie. Dat aanbod heeft de bibliotheek overgenomen en men is nu bezig om dit verder uit te bouwen. Met de Hanzehogeschool is bijvoorbeeld een leuk project gestart met studenten die cursussen gaan geven op het gebied van filosofie en psychologie. De studenten maken de cursus, geven de cursus en werken mee aan de promotie van de cursus. En... de eerste aanmeldingen druppelen binnen, met de verwachting dat op deze wijze ook een nieuwe doelgroep wordt aangeboord.

De VU Groningen werkt dus lang niet altijd met eigen docenten zoals het voorbeeld van de Hanzehogeschool laat zien. Martien is bijvoorbeeld ook in overleg met de Sociale Dienst en Gemeentelijke KredietBank voor een cursus Huishoudmanagement.
Verder vertelt Martien dat er een trend is naar kortere cursussen en lezingen. Ook daarop speelt de VU Groningen in. Met bijvoorbeeld zaterdagochtendlezingen waar veel belangstelling voor bestaat.

Langzaam maar zeker verbreed zich dus het aanbod en de doelgroep. Ook minder hoogopgeleiden en jongeren komen op die manier in zicht.

Andere bibliotheken in Groningen
Naast de stad Groningen zit de VU Groningen ook in andere bibliotheken in de provincie. Martien stelt samen met de vestigingsmanagers een jaarprogramma samen met de bibliotheken. De input en wensen van de lokale vestiging zijn daarbij erg belangrijk. Zij weten wat naar verwachting het goed zal doen in betreffende plaats.

Nog wat feiten
In totaal heeft de VU Groningen een kleine 3.000 cursisten per jaar. En daarmee heeft het aantal cursisten zich gestabiliseerd na de overname vijf jaar geleden. Dat is winst, want tot die tijd liep het cursistenaantal langzaam maar zeker terug. De VU Groningen draait kostendekkend en kent een begroting van € 300.000,- die opgebracht uit inkomsten van cursisten.

Succes en risico's
Als ik Martien naar de succesfactoren vraag, is zijn eerste antwoord toch vooral volharden. Het is niet makkelijk en succes komt niet vanzelf. Je moet kansen kunnen zien en die onverwachte allianties her en der maken het ook erg leuk. Niets is gewoon en je kunt dus nergens op de automatische piloot. Zorg dus voor energie!

Ook geeft hij aan dat  het management ondubbelzinnig moet geloven in zo'n stap. Zeker omdat het wat tijd kost om wat op te bouwen. Je moet kansen durven zien, durven invullen en ook af en toe een zeperd incasseren.

Martien de Vries is betrokken bij diverse samenwerkingsprojecten tussen bibliotheken en volksuniversiteiten in Nederland. Van Hellevoetsluis tot Arnhem en van Groningen tot Maastricht.
Mij is wel duidelijk dat Martien de Vries zelf ook één van die succesfactoren is. Die term 'Mr. Volskuniversiteit' is zo gek nog niet. Wie aan de slag wil met zo'n samenwerking is bij Martien aan het juiste adres.

Colofon
Deze blog verschijnt in het kader van mijn activiteiten voor het Gelderse programma 'Een leven lang leren'. Binnen dit programma zal ik een een flink aantal best practises binnen en buiten de bibliotheekbranche beschrijven. Mijn bevindingen deel ik via mijn blogs. Mijn doel is om vanuit deze best practises een set van bouwstenen te formuleren voor bibliotheken die aan de slag willen met een Leven Lang Leren. Reacties en aanvullingen stel ik zeer op prijs.

maandag 25 november 2013

Als je leven een videoclip wordt...


U kent het nummer. Dat weet ik zeker. Zo niet, dan hebt u de afgelopen maand verstopt onder een steen geleefd of was u even op vakantie naar de pre-historie. Ik heb het over het nummer 'Happy' van Pharrel Williams. Een aanstekelijk en vrolijk nummer van vier minuten.Tot zover niets bijzonders.

Pharrel Williams heeft echter een videoclip gemaakt van 24 uur bij dit nummer. Door het nummer 360 keer achter elkaar te leggen en door vele bekenden uit te nodigen om het nummer ook een keer te doen. Al die filmpjes legt hij achter elkaar, dag en nacht en er ontstaat iets heel bijzonders. Gefilmd vanuit één shot. Een soort lipdub van 24 uur.

Ik vind het vooral grappig om te zien hoe artiesten zich uitsloven om voldoende media-aandacht te genereren. Want 'buzz' is 'omzet'. En de vraag is of deze clip niet een voorbeeld is van onze hele maatschappij. Waar ons hele leven online staat. 24 uur per dag, waar de clip van ons eigen leven regisseren.

De 24-uur-durende videoclip is te zien op 24 hours of happy Ik zou zeggen, zet hem eens een tijdje aan. Het alernatief is natuurlijk gewoon 360 keer bovenstaande clipje kijken. Tja, dan wist ik het wel.... Het wachten is op de volgende artiest met een clip van een jaar.

dinsdag 19 november 2013

Een nieuwe uitdaging: Op naar een publicatie voor een Leven Lang Leren!

I am still learning

Enkele weken geleden nam ik afscheid van mijn team Centraal Collectioneren in Gelderland. En op een haar na zijn al mijn activiteiten daar ook afgerond. Op weg naar de horizon dus. Weer een nieuwe opdracht. En ditmaal wel een hele bijzondere. Geen interim-management, geen complex project met technische randvoorwaarden maar een onderzoek waar een aantal leuke publicaties uit moet voort vloeien.

Leven lang leren
De Provincie Gelderland ondersteunt een programma onder de titel een 'Leven Lang Leren'. Dat programma is erop gericht om bibliotheken te ondersteunen in het vinden van nieuwe functies rond het informele leren. Wat is dat eigenlijk een 'Leven Lang Leren'? En: hoe kunnen bibliotheken hier goed vorm aan geven? En: wat gebeurt er eigenlijk al binnen en vooral buiten de branche?

Bouwstenen voor een succesvolle aanpak en een methodiek voor concepten
De komende tijd ga ik dan ook op zoek naar de Best Practices van het informele leren. In 2009 deed de VOB nog een onderzoek hierna. Maar wie dat naleest ziet dat met name de digitale wereld al weer enorm verandert is. Het aantal online educatieve communities is geëxplodeerd. Vanuit die Best Practices zal ik kijken wat de belangrijkste kenmerken zijn voor een succesvolle inrichting van een Leven Lang Leren.

Long list
Op dit moment stel ik een long-list samen met voorbeelden die ik graag nader wil onderzoeken. Daar staat bijvoorbeeld de Hema-academie op maar bijvoorbeeld ook de Universiteit van Nederland. En van Coursera tot Trade School

Het onderzoek moet uitmonden in een aantal publicaties. En wat grappig is in deze opdracht: het verzoek om er vooral over te bloggen.

Mijn vraag voor vandaag!
Vraag voor vandaag is dan ook: welke goede voorbeelden van informeel leren kent u allemaal? Laat ze me weten!

Wordt vervolgd.

Foto: Max

zaterdag 16 november 2013

De rare kwasten van Mnozil Brass


Ik hou van muziektheater. En vooral als humor en muziek met elkaar gecombineerd kunnen worden. De Oostenrijkse gasten van Mnozil Brass zijn daar meesters in. Qua uiterlijk nog het meest te vergelijken met de Britse Young Ones. Qua muziek en perfomance nog het meest te vergelijk met de Nieuwe Snaar.

Maar bekijk het filmpje maar eens en ik zou zeggen, probeer het thuis maar eens na te doen.

woensdag 13 november 2013

NBC+ weer uitgesteld : de 'long and winding road' van de digitale infrastructuur

the way back down..

Alsof de duvel ermee speelt. Ik blogte vorige week dat ik eens een opmaatje zou maken naar de NBC+. En plots hoor ik van een collega dat de oplevering van de NBC+ verplaatst is van november 2013 naar maart 2014. Bijna een half jaar later.

Het kan verkeren. In mijn 'Roadmap' waar ik de vorige keer over schreef werd al melding gemaakt dat eind 2011 er al een eerste widget zou zijn van deze NBC (toen nog zonder +) en dat medio 2012 grote uitrol zou volgen. Via deadlines naar 1-1-2013 en 11-11-2013 nu dus naar 3-3-2014. Dat betekent dus dat landelijke uitrol pas na 3-3-2014 kan plaatsvinden. Dat is een tegenslag. Het betekent dat onze huidige contracten nog een tijdje door moeten lopen. Met extra kosten dus.

Vorige week schreef ik:
'Ik word wel eens wanhopig over de vele vertragingen die ik hoor. Naast die vertraging maak ik me zorgen over de kosten op lokaal niveau. Ik ben bang dat we de kosten voor de Aquabrowser niet kwijt raken en dat besparingen op catalogusbeheer veel langer op zich laten wachten.

Ik merk een bepaalde vermoeidheid in de branche. Dit is een weg die wel heel veel energie kost, waar je continue op moet blijven letten of niet iemand de spelregels aan het veranderen is en waar planningen bij elke update toch licht gewijzigd lijken. '

En ondanks al die tegenslag blijf ik geloven in landelijke infrastructuur en samenwerking op dit gebied. Ik ga ondertussen rustig verder met mijn testlijstje van de NBC+:  waar moeten we straks allemaal op letten? Daar heb ik nu wel even tijd voor...

Maar tja, wat moet je nou? Het zal ongetwijfeld complex zijn. Maar ik raak het zicht wel kwijt. Het is zoals op die foto. Wie achterom kijkt, ziet dat we al vele kilometers over kronkelpaden hebben afgelegd. Wie voor ons kijkt, ziet dat de weg blijft kronkelen. Is dit nou het juiste weggetje of hadden we toch een andere moeten nemen?  En waar is toch die oprit naar die brede digitale snelweg? Die had hier toch al ergens moeten zijn? Orakel, orakel, zeg mij toch waar die is.

Foto: Dan A' Vard

maandag 11 november 2013

Er was eens een familie aan zee... afsluiting Landelijke dag Laaggeletterdheid #LLL13

Na twee rondes met kleinere sessies mag Rianne Brouwers van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken afsluiten. Rianne Brouwers zal ingaan op de toekomst van dit beleid.

Er was eens....
En Rianne vertelt een sprookje: 'Er was eens gezin, dat woonde aan zee en ze hielden van lezen en schrijven. De moeder heette Maria van Siob. De vader heette Ap en de oom heette Diederik. Maar die woonde in een wolk....'

En zo ging het verhaal verder. Over een minister die een besluit dat de partijen naar de grote Koninklijke Boekenberg zouden moeten verhuizen. Bij jonkheer Bas. Bij moeder Maria en de kleine Lourina heerste toch ongerustheid. Lourina ging googlen en vond dat de heks van de grote leegte van plan was om de grote Koninklijke Boekenberg te vernietigen. En niks was de heks teveel: economische crisis, digitalisering en nog ander onheil.

Hoe dat verder ging? Nou, Lourina speelde een heldenrol, door het verbinden van alle familie van Ap en van Siob. Het sprookje eindigde goed: De Koninklijke Boekenberg werd een grote publiekstrekker en de bibliotheekfamilie leefde nog lang en gelukkig.

Met dank aan Lourina de Voogd voor jarenlange inzet voor laaggeletterdheid.

De volgende keer
En zo kwam een einde aan de dag van laaggeletterdheid. Een mooie dag, georganiseerd door de SPN en SIOB. Tijdens de dag werden een aantal vragen via een mobiele app gesteld. Als ik die uitkomsten moet geloven gaat de volgende dag over het opzetten van Open LeerCentra.

Alaaf
Den Bosch wordt langzaam donker. De elfde van de elfde. De hooggeletterden verlaten zo spoedig mogelijk dit pand en vertrekken met de staart tussen de benen. De rest van de Bossche bevolking neemt het over, trekt een kiel aan en roept: Alaaf. Aan het eind van de carnaval is iedereen laaggeletterd.

Er is nog een wereld te winnen voor bibliotheken.

Oefenen.nl, mooie bouwsteen in je aanpak voor laaggeletterdheid (en nog afgekocht ook) #LLL13


Het expertisecentrum ETV.nl heeft een prachtige portal gemaakt voor allerlei basisvaardigheden: lezen, schrijven, rekenen en gezondheid. Voor specialisten laaggeletterdheid is dat gesneden koek. Maar voor al die anderen dus niet. Om heel eerlijk te zijn, ik had het totdat ik in de trein zat naar deze bijeenkomst nog niet gebruikt.

Maar ik was aangenaam verrast over wat je op de site Oefenen.nl allemaal kunt vinden. Oefenen.nl is voor individuen gratis, instellingen betalen een bedrag zodat meerdere gebruikers op één pc gebruik kunnen maken van . Het leuke is ook dat bibliotheken een gezamenlijke licentie hebben afgesloten met ETV voor gebruik van de programma's. Elke bibliotheek kan dus gebruik maken van een professioneel account.

Goed, al die specialisten kennen dit dus wel: dus als u directeur bent of manager moet u dit toch eigenlijk bekijken. Want er staat hier al een prachtige schat aan programma's die prachtig te gebruiken zijn.

Taalprogramma's
Annelies Schrijvers legt uit dat alle taalprogramma's ook te gebruiken zijn met verschillende uitgangstalen. Op dit moment wordt als basistaal het meest Pools en Arabisch gebruikt. Het programma heeft een soort ingangstoets die snel bepaalt welke moeilijkheidsgraad de gebruiker heeft.

Klik & Tik
Het bekendste programma is Klik & Tik, dat in vele bibliotheken gebruikt wordt als een basisprogramma rond digitale vaardigheden. Nieuw in Klik & Tik is dat het nu ook tabletproof is. Leuke aanvulling voor al die bibliotheken die ook cursussen rond tablets aanbieden.

Daarnaast zal er de komende tijd een werkboek en een docentenhandenleiding komen. Dit is handig wanneer je met groepen werkt.

Volgsysteem
De programma's van ETV kennen een eenvoudig volgsysteem zodat je kunt zien of cursisten goede voortgang boeken. Wat Annelies ervan laat zien, is het inderdaad makkelijk te gebruiken.

Gebruikersonderzoek
Oefenen.nl heeft gebruikersonderzoek gedaan. In 2012 werden 127.000! nieuwe account aangemaakt. 82% van de gebruikers is Nederlandstalig waarbij de taalklas het meest gebruikt wordt. Binnen de leeftijden zien we dat er een vrij grote groep is onder de 30 jaar! Van de ondervraagde gebruikers heeft 30% behoefte aan begeleiding. ETV denkt dat hier met name een rol kan liggen voor bibliotheken.

65% van de gebruikers is aan het werk en 18% is op zoek naar werk. Met andere woorden, Oefenen.nl is geen aanvulling op het onderwijs maar vooral een ondersteuner van werkenden of werkzoekenden.

Conclusie
Voor veel specialisten is dit bekend. Voor heel veel anderen dus nog niet. Het is een prima bouwsteen in de aanpak voor laaggeletterdheid en voor een Leven Lang Leren in zijn geheel. En tja, de licentie is dus afgekocht voor alle bibliotheken. Maak er dus gebruik van!

Bondgenootschap Parkstad voor Geletterdheid #LLL13

Ivette Schrooten, gastvrouw van de dag, verwisselt even van rol. Ze treedt nu even op als regiomanager voor de stichting Lezen en Schrijven in Limburg.

Limburg. Ik zal er op de elfde van de elfde geen grapjes over maken. Maar het percentage laaggeletterden ligt in Limburg hoger dan in andere provincie, getuig het rapport van CINOP. In juni 2012 is ze aan de slag gegaan en zij is begonnen in Heerlen bij SCHUNCK. Haar taak: bondgenoten zoeken in de publieke en private partijen. Die bondgenoten heeft ze gevonden: onderwijs, zorginstellingen, uitzendbureaus en... o ja, bibliotheken.

Na wat denkwerk met elkaar tekenden in december 2012 twintig instanties in het "Bondgenootschap Parkstad voor Geletterdheid".

De bondgenoten zoeken elkaar op en proberen elkaar te ondersteunen en te versterken in de aanpak tegen laaggeletterdheid. De Stichting Lezen en Schrijven verzorgt via SCHUNCK workshops Herkennen en doorverwijzen bij laaggeletterdheid.

Ivette Schrooten bevraagt Marja Henssen van SCHUNCK. Henssen vertelt hoe de bibliotheek vele contacten had die eigenlijk alleen nog aan elkaar verbonden moest worden. SCHUNCK organiseerde een ontbijt met die partners en hebben aan elkaar verteld hoe ze bezig waren. Voor de verschillende partners werd duidelijk hoe groot het probleem eigenlijk was en dat samenwerking dus een logische optie was.

De vevolgstap was om met deze partners een aantal 'verdiepingsmomenten' te organiseren om verder door te praten. Langzaam werd helder hoe die samenwerking vorm moest worden gemaakt: een bondgenootschap.

Lezen met de Sociale Werkplaats #LLL13


Sociale werkvoorziening Delta (Zutphen e.o.) en de Graafschapbibliotheken werken samenin de strijd rond laaggeletterdheid. Medewerkers kunnen onder werktijd naar de bibliotheek waar ze cursussen kunnen volgen. Hans Voortman van Delta legt uit dat leren en werken bij de werkvoorziening vaak gescheiden werelden waren. De werkvoorziening moest leren dat leren en werken veel nadrukkelijker aan elkaar gekoppeld moetsen worden.

Gerard Huis in 't Veld, directeur van de Graafschapbibliotheken, geeft aan dat de start voor de bibliotheken nadrukkelijk lag bij de bezuinigingen. Met veel minder geld komt de vraag in beeld wat je met idealisme wilt ondersteunen en waar je subsidie op inzet.

De samenwerking tussen deze twee instellingen is ook onderzocht. Met andere woorden: wat is het social return on investment (SROI). Dat onderzoek is gedaan door interview te houden met alle zogeheten stakeholders van het project (SW-mederwerkers, bibliotheek, Delta etc.).

Bij de SW-medewerkers blijkt dat de leesvaardigen en digitale vaardigheden zijn verhoogd, er zijn nieuwe sociale contacten opgedaan en men is op de hoogte van het aanbod van de bibliotheek.  Bij de SW-mederwerkers gaat het veelal om laagopgeleide Nederlanders die vaak eerder in het onderwijssysteem zijn afgeknapt. Kenmerk van de ondersteuning was dan ook heel nadrukkelijk om leesplezier te ervaren. Dat deed men door speciale leesclubs te starten. Het zorgen voor dat plezier werd door de deelnemers als zeer belangrijk gezien. Verder werd de bibliotheek door de SW-mederwerkers als een prettige leeromgeving ervaren.

Voor de Graafschapbibliotheken zijn de 'outcomes' dat nieuwe doelgroepen zijn bereikt en dat er nieuwe samenwerkingsverbanden zijn ontstaan. De positie van de bibliotheek is daardoor verstevigd bij gemeente rondom een actueel lokaal thema: ondersteunen bij werkgelegenheid. Spin-off van het project is dat er op dit moment nog vier open leesclubs zijn voor laaggeletterden.

Gerard Huis in 't Veld adviseert bibliotheken die willen starten om goed in de initiatieffase in gesprek te gaan met de samenwerkingspartners en om voldoende helder te krijgen wat je met elkaar 'echt' wil bereiken. Hans Voortman van Delta voegt gelijk toe dat dat niet mag leiden tot alleen maar praten. Voor SW-bedrijven geldt dat ze een ongewisse toekomst tegemoet gaan waarbij veel meer samengewerkt moet worden. Voortman vindt dus dat er veel kansen liggen voor bibliotheken in den lande op dit terrein.

De samenvatting van het rapport waarover melding werd gemaakt is te vinden in de kennisbank van het SIOB.

Van de Haagsche jojo naar taalles op zondagochtend in de bibliotheek: het Bossche Taalnetwerk #LLL13

Zijn verschijning heeft toch iets van Gerrit Komrij. Hoewel zijn stem wel een octaaf of twee lager ligt. De volgende spreker is de wethouder Huib van Olden van de gemeente 's Hertogenbosch. De wethouder legt even de bestuurlijke drukte uit waar alle mensen die zich inzetten voor laaggeletterdheid mee te maken hebben: dan weer meer geld, dan weer minder, dan weer niets. Dan gaat weer één bestuurslaag er over, dan weer twee, dan weer drie en dan weer één. Er wordt wat afgejojood in Den Haag. Terwijl het maar om twee dingen gaat: een beetje werk en een beetje de taal kunnen spreken. Twee belangrijke voorwaarden om mee te gaan doen in de samenleving. De beste optie is dus om je maar zo min mogelijk aan te trekken van die bestuurlijke drukte en om met partijen maar gewoon afspraken te gaan maken.  Dat hebben ze gedaan in het Bossche Taalnetwerk. Dit taalnetwerk bestaat uit  ABC leer mee, de Bibliotheek, Divers, Gilde ‘s-Hertogenbosch, ROC Koning Willem 1 College, Pastoraal Buurtwerk Boschveld en VluchtelingenWerk.



Het Vluchtelingenwerk mag dit als eerste in deze zaal toelichten. Het taalnetwerk is een structurele samenwerking tussen deze partijen om in alle wijken een laagdrempelige toegang tot lezen en schrijven te creëren. Van het vasthouden van een pen tot het afleggen van een staatsexamen. In elke wijk is dus op verschillende momenten in de week wat te doen. De deelnemende partijen werken samen en verdelen samen de subsidie die zij van de gemeente krijgen (€ 100.000,- als participatiebudget). Er wordt verbonden op passie. Dat is duidelijk. Er wordt niet alleen gewerkt met professionals maar ook met een groeiend leger vrijwilligers.

Het ROC geeft vervolgens aan hoe zij hun educatiegelden vervolgens matchen met dit participatiebudget. De bibliotheek mag als laatste een toelichting geven en vertellen wat er allemaal gebeurt in de bibliotheek. Veel cursussen in de bibliotheek. Tegenwoordig zijn er elke week meer dan 50 cursisten elke week aanwezig. Met onder andere taalcursussen om zondagochtend in de bibliotheek.

De zaal staat wat langer stil bij het feit dat het netwerk 0 euro aan reclame heeft uitgegeven en dat het toch storm loopt. Is marketing dan niet belangrijk? Uit verhalen van cursisten blijkt dat men het vooral aan elkaar heeft doorverteld.
 
Den Bosch, een mooi voorbeeld van hoe bestuurlijke drukte wordt voorkomen door goede samenwerking tussen partijen. Verbinden op passie en matchen van elkaars gelden. En een combinatie van professioneel en vrijwillig. Niet praten maar doen. 
 
Wie daarbij optelt hoe men in Den Bosch ook bezig is met de Bibliotheek op School ziet dat deze bibliotheek op een hele mooi manier bezig is om een soort sluitend netwerk te krijgen rondom taal en lezen. Petje af en een mooi beeld voor onze toekomst!

De elfde van de elfde: Alaaf: Opening Landelijke Dag Laaggeletterdheid #LLL13

Johoo, de landelijke dag van de laaggeletterdheid kan beginnen. Op de elfde van de elfde. De dag opent dus ook door een aspirant Prins Carnaval. Dus vooraf geeft de organisatie enkele tips over de polonaise, over dronkenschap, toiletgebruik en vreemdgaan.  De aspirant Prins Carnaval en zijn prinses geven aan dat het toch een bizarre dag is om iets te organiseren over laaggeletterdheid. Het enige wat vandaag in Brabant wordt gelezen en geschreven zijn de teksten van een aantal carnavalskrakers.

Ivette Schrooten en Jeroen Seeverens - helaas niet in carnavalskleding - openen de dag echt. Jeroen vertelt over zijn eigen betrokkenheid bij laaggeletterdheid. In Limbrug zijn 120.00 mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Dat is dus niet een kleine groep maar een hele volksstam. Wie dat soort aantallen hoort, denkt toch dat er vele instanties zijn die zich om dit probleem bekommeren. Niet dus.

Wie meer wil weten verwijst Jeroen graag naar het PIAAC-rapport. Inderdaad, bijzonder interessant.

Maar wie kennis maakt met een aantal (gewezen) laaggeletterden ontdekt dat vooral die laaggeletterden zelf heel hard moeten werken om hun achterstand weg te werken. En vaak moeten zij zelf maar zien waar zij hun hulp vandaan halen.

Fijn dat er dus overal hulp is maar wie 120.000 inwoners verder wil helpen, weet dus ook dat alleen samenwerking tot een goede oplossing kan leiden. En daar wenst hij alle aanwezigen - waarvan veel buiten de branche - veel succes bij.

Nou, dat gaan we nodig hebben.

zaterdag 9 november 2013

Mijn eerste foto....

Stoel met tafel
 
Ik was veertien, denk ik. Van mijn spaargeld had ik een camera gekocht. En met die camera was ik een fotograaf geworden. Of in ieder geval dat hield ik mezelf voor. Mijn ouders kochten in die tijd een oud pand. Toen ik met mijn vader meeging om het te bekijken, maakte ik deze foto.
 
Deze foto was de eerste foto die ik zelf afdrukte. In de donkere kamer van een iets oudere neef . Verre van perfect getuige de krassen op de foto linksboven. Maar ik kan nog de euforie opnieuw ervaren van de afgedrukte foto.
 
De verwondering dat een eenvoudige tafel en stoel tot dit beeld kunnen leiden. Of de verwondering dat schoonheid verstopt zit onder verval. De verwondering over hoe licht werk. Of de verwondering dat het je lukt dit beeld te zien en het om te zetten naar een foto. Letterlijk en figuurlijk wonderlijke momenten.
 
Een jaar later kocht ik van mijn volgende spaargeld een donkere kamer. En kon ik zelf alles afdrukken. En nog twee jaar later stuurde ik mijn portfolio naar de foto-academie in Den Haag. Deze foto zat daar toen bij. Als broekie van 16 ging ik op gesprek. Ik had de voorronde overleefd maar sneuvelde bij de definitieve selectie:  te jong.
 
De verwondering is nooit meer weggegaan. Ik vroeg me al een tijdje af waar ik deze foto had gelaten. En dit weekend kwam ik hem tegen in het berghok. Een dierbare herinnering.
 
Deze jongen van veertien leert me dat je soms over je grenzen heen moet stappen en maar gewoon die camera moet kopen. Dat je soms op zoek gaat naar de grenzen van je comfort zone. Dat iets leren vaak niet meer is dan één stap over die grenzen heen zetten.
 
Het leven is niet meer dan die stoel en die tafel. Je moet alleen de verpletterende schoonheid ervan durven te zien. 

donderdag 7 november 2013

Liveblog Landelijk Dag Laaggeletterdheid #LLL13


Er was eens een bibliotheek die zich afvroeg of ze iets met laaggeletterden moesten doen. De bibliotheekdirecteur riep de twee beste bibliotheekmedewerkers bij zich. Beiden medewerkers kregen de opdracht om uit te zoeken of de bibliotheek iets kon doen met laaggeletterden. Beide medewerkers ging op pad en meldden zich na twee weken weer bij de directeur. De eerste medewerker keek verdrietig en zei: "Dit wordt niks. Die mensen kunnen helemaal niet lezen. Die gaan nooit gebruik van ons maken. Als ik u was zou ik er geen aandacht aan besteden." De eerste medewerker was nog maar net klaar met zijn verhaal of de tweede medewerker kwam enthousiast binnen gerend. "Directeur, directeur, we moeten zo snel mogelijk gaan investeren in laaggeletterden. Die hebben nog nooit een boek gelezen. Dit is echt een gouden kans voor ons!"

Wie van de twee heeft gelijk?

Bibliotheken en laaggeletterden, is dat niet hetzelfde als proberen VPRO-leden bij de AVRO te krijgen? Of om calvinisten Carnaval te laten vieren? Of om blinden naar een schilderij te laten kijken? Of om VVD'ers in een commune te krijgen? Nou ja, zoiets dus.

Desondanks zijn er koene bibliotheekridders die slimme allianties sluiten en zo de laaggeletterden op weg helpen.

Maandag 11 november organiseren de gezamenlijke PSO's van Nederland, verenigd in het SPN, samen met het Sectorinstituut een conferentie over Laaggeletterdheid. Dit om de goede voorbeelden  van samenwerking met elkaar te delen.

En of u er nu wel bij bent, of niet bij bent, ik zal die dag opnieuw een liveblog verzorgen. Want ik wil wel eens zien hoe die koe een haas vangt.

Stay tuned! Voor wie die dag wil twitteren of het via Twitter wil volgen: de hash-tag is #LLL13

woensdag 6 november 2013

De 'long and winding road' van landelijke digitale infrastructuur


 
Deze maand gaat in de Openbare Bibliotheek Amsterdam de Nationale Bibliotheek Catalogus live. Tenminste, dat hoop ik. Na flink wat hick-ups wordt je toch wat voorzichtig. Tijd om dus weer eens langer stil te staan bij die landelijke infrastructuur.

Vandaag haal ik een oude presentatie onder het stof vandaan. Begin 2011 ontwikkelde ik voor de Overijsselse Bibliotheken een visie op de ICT-ontwikkeling 2011-2015. Wie door de presentatie bladert zag hoe de situatie begin 2011 was (Overijssel nog met drie bibliotheeksystemen) en wat er de verwachte stappen per jaar zouden zijn.

2011
In 2011 zouden de Overijsselse bibliotheken naar één systeem gaan. Dat is gebeurt. Enschede en Hengelo stopten met een eigen systeem en gingen mee in het gezamenlijke systeem. Daarnaast werden alle websites over gezet naar Joomla!. Ook die vinken we af. Tot slot zou er een eerste zoekwidget op de NBC kunnen worden geplaatst. Door vertraging in de bouw bij Bibliotheek.nl is dat er niet van gekomen.

2012
2012 zou een belangrijk jaar worden. De oplevering van de NBC zou een feit zijn en de Aquabrowser zou kunnen worden uitgefaseerd. Daarnaast zou de Website-as-a-service worden opgeleverd en als dit gelijke functionaliteit zou kennen, ook geïmplementeerd. Tot slot zou een nieuw IAM-systeem worden geïmplementeerd. Eerst ter vervanging van Aselect-systemen maar later bedoeld voor personalisatie van diensten.

De NBC werd niet opgeleverd maar vertraagd. De Website-as-a-service (WAAS) is opgeleverd maar voldeed nog niet aan eerder gestelde Overijsselse specificaties. Het IAM is later opgeleverd en in volgens hebben we in Overijssel in 2013 alle voorbereidingen kunnen afronden. Maar nog niet operationeel.

2013
In 2013 zou naar mijn verwachting het landelijk Datawarehouse operationeel worden. Daar lachte iedereen me toen nog om uit. Dat zou veel sneller zijn. Hoewel onderdelen klaar zijn is er nog geen sprake van een landelijk operationeel datawarehouse. Overigens zijn de Overijsselse bibliotheken ook in dit jaar niet overgestapt op de WAAS en hanteren nog steeds de Joomla!-plugin. Tot onze volle tevredenheid.

2014
2014 wordt het jaar waarin Overijssel moet kiezen voor een nieuw bibliotheeksysteem. Het contract met HKA loopt af. En onze verwachting was dat door de invoering van de NBC, de aquabrowser zou verdwijnen en dat we wellicht vanaf 2014 al gebruik zouden kunnen maken van een verkleind bibliotheeksysteem zonder catalogusmodule.

Die laatste gedachte is nog niet zo gek. Wie de overname van HKA door OCLC bekijkt, weet dat de volgende release van HKA zo'n systeem zal zijn. Het zal er alleen niet in 2014 zijn. Dat wordt ergens rond 2017 of 2018.

Teleurgesteld?
Veel mensen zullen tegen mij zeggen, dat ik dan wel zeer teleurgesteld zal zijn in alle ontwikkelingen. Dat is maar ten dele het geval. Ik word wel eens wanhopig over de vele vertragingen die ik hoor. Naast die vertraging maak ik me zorgen over de kosten op lokaal niveau. Ik ben bang dat we de kosten voor de Aquabrowser niet kwijt raken en dat besparingen op catalogusbeheer veel langer op zich laten wachten.

Ik merk een bepaalde vermoeidheid in de branche. Dit is een weg die wel heel veel energie kost, waar je continue op moet blijven letten of niet iemand de spelregels aan het veranderen is en waar planningen bij elke update toch licht gewijzigd lijken.

Tegelijkertijd zie ik dat ontwikkelingen gewoon doorgaan. Soms niet altijd vanuit de hoek waar je het verwacht: zoals HKA en OCLC illustreren. 

Toetssteen blijft wat straks opgeleverd wordt. Kunnen we daar echt verder mee? Is er voldoende openheid en dialoog om met elkaar verder te bouwen?

NBC
Genoeg reden om de live-gang van de NBC dus eens goed te gaan volgen. Diederik van Leeuwen zei in zijn introductie interview met Bibliotheekblad: 'We willen het beste zoekportal van Nederland bieden. Zo goed, dat mensen rondom boeken niet eerst googelen, maar bij ons beginnen.' Een goed streven en laten we samen maar eens zorgen dat dat zo wordt. Ik heb in ieder geval in de planning zitten om een kleine checklist te maken voor de NBC om te toetsen of deze rijp is voor landelijk gebruik. Een checklist gebaseerd op publiek gedane uitspraken zoals hierboven.  Daarover in één van de volgende blogs meer.  Niet bedoeld om iemand te vangen op woorden maar wel om ervoor te zorgen dat we de dienstverlening krijgen die we nodig hebben.

Suggesties zijn welkom.

zondag 3 november 2013

Shaken, not stirred

 
De muziek gaat nooit binnen de lijntjes en onze aanwezigheid is altijd luidruchtig. Overdag zijn het allemaal keurige mensen: docent, personeelsmedewerker, secretaresse, aannemer of bibliothecaris. Maar 's avonds komt hun ware aard naar boven en veranderen ze in muzikale maffia.
 
En op zaterdagavond 23 november dagen vier van dit soort bands elkaar uit. Een soort duel met muzikale wapens. De locatie: DOK H2O, een verlaten haventerrein waar schaars licht brandt, waar niemand gezien wil worden op dit late uur. Een prima plek voor een afrekening in het muzikale circuit.
 
Het thema: Bond... James Bond. Rond acht uur trapt de eerste bende af en ergens in de nacht sluiten wij af.
 
Dus kom met uw Aston Martin die avond, neem uw Bondgirl mee, of  Q, of M, of uw Miss Moneypenny, of allemaal. Kom naar ons Casino Royale, bedenk dat You only live twice en drink met ons die Martini-Wodka, shaken, not stirred.
 
Maar u snapt, dit was For your eyes only.