woensdag 23 mei 2012

Lisa...


Soms moet je geen toelichting geven en spreekt iemands leven voor zich. Aan ons de keus.

maandag 21 mei 2012

Literatuur Late Night


De Bibliotheek Den Haag organiseert al enige tijd Literatuur Late Night. Op de website omschrijven zij dit als volgt:

Elke eerste vrijdagavond van de maand is de eerste verdieping van de Centrale Bibliotheek in Den Haag het decor voor de talkshow Literatuur Late Night. Afwisselend gaan presentatoren Abdelkader Benali en Oscar Kocken in gesprek met schrijvers die zij bewonderen.

 de gasten behoren grote namen en aanstormende talenten. Zij praten over hun nieuwste (of eerste) werk. Na afloop signeren en verkopen zij hun boek(en). Literatuur heet van de naald, met gevestigde en debuterende schrijvers, live muziek, de literaire maandagenda en een prijsvraag.
De bibliotheek zendt deze literaire avonden sinds kort live uit via internet en via het kanaal van BibliotheekTV zijn ze ook terug te kijken. De opzet zit leuk en professioneel in elkaar. Door de inzet van internet kan het bereik van dit soort avonden veel groter worden.

En naar mijn gevoel is het iets wat je ook goed samen met meerdere bibliotheken zou kunnen organiseren. Verder is het leuk om via je eigen bibliotheek weer te attenderen op deze uitzendingen en zo met elkaar 'buzz' te genereren rond deze bijeenkomsten. Een initiatief dat zich dus heel goed leent om ingezet te worden in literaire communities.  Iemand nog meer ideeën wat je met zoiets samen zou kunnen?

zondag 20 mei 2012

Een pleidooi voor oppervlakkigheid

‘En toen wisten we alles, was alles meetbaar, en toen mocht de koning alleen nog lintjes knippen, en toen mocht je helemaal nergens meer roken, en toen was iedereen in balans, en toen was alles live, en toen sprak de wet voor zich, en toen waren we gelukkig, en toen waren we alleen nog een brein en toen hadden ook dieren rechten, en toen was iedereen gelijk.

En zo groeven we ons eigen graf.’

Het zijn de hoofdstukken uit het boek ‘En toen wisten we alles’ van de jonge filosoof Coen Simon. Het boek is een pleidooi voor oppervlakkigheid. De afgelopen weken heb ik het boek met een glimlach gelezen. Simon hekelt de superioriteit van de wetenschap en vooral Robert Dijkgraaf – tot voor kort toch de ongekroonde koning van de wetenschap moet het ontgelden. Maar er zijn er wel meer die een sneer van Simon krijgen: Dick Swaab, Mark Mieras, Geert Wilders en Bram Mosckowicz. Om er maar een paar te noemen. 


Powers of ten

Simon haalt in zijn boek een filmpje aan de Dijkgraaf gebruikte bij diens optreden in zomergasten: de powers of ten. Een filmpje waarmee extreem uitgezoomd en ingezoomd wordt op het menselijk bestaan. De uitersten van ons weten, zeg maar. Dijkgraaf wilt met het filmpje aantonen wat de wetenschap allemaal wel niet kan en dat wat we niet weten steeds kleiner wordt. Simon vraagt zich vervolgens af hoe iemand kan beweren dat wat we niet weten steeds minder is, als we niet weten wat we niet weten. En vanaf dat punt gaat Coen Simon hetzelfde principe toepassen als Dijkgraaf op heel veel onderdelen van ons leven. Hij zoomt in en hij zoomt uit en telkens constateert hij hoe wij zelf ons voorstellingen maken om de werkelijkheid te vangen. En hoe wetenschappers beelden proberen in te vullen die ze zelf gecreëerd hebben.

Van wetenschap gaat hij naar liefde. Van de liefde naar onze gezondheid en onze gelijkheidsidealen. En van de gelijkheidsidealen naar de politiek.Van de politiek gaat hij naar religie en spiritualiteit en eindigt hij – net als iedereen – bij ons sterven en de dood.

In- en uitzoomen

Het in- en uitzoomen op al die aspecten van ons leven levert veel informatie op en houdt ons bezig. Maar Simon betwijfelt of al dit onderzoek wel de onderbouwing van de werkelijkheid is. We hebben een enorme hang naar autoriteit. En door de wetenschap vult die autoriteit steeds vaker in. En door die wetenschap tot werkelijkheid te verklaren, creëren we letterlijk en figuurlijk onze werkelijkheid. Om er vervolgens ook moeilijk weer van los te komen. Hij zegt met Plato: ‘we leven in een voorstelling’. Niets ontstijgt ons voorstellingsvermogen en daarmee zijn we gebonden aan de oppervlakte. Ongeacht of we in- of uitzoomen, het blijft een gezichtspunt.  Ons leven zit altijd aan de oppervlakte.De oppervlakkigheid waar hij voor pleit gaat over een oefening in kijken en geduld. Over zelf blijven kijken en zelf blijven handelen. Een boek dat je doet stilstaan bij de dubbele bodems van het leven.

Zet niet elke wetenschapper of deskunige op een voetstuk. Dus ook niet een filosoof en ook niet een blogger.  Leef vanuit je eigen oppervlakte. Lees dus ook vooral zelf dit boek en geloof mijn mening niet. Lang leve die oppervlakkigheid!

Coen Simon in de Overijsselse catalogus
Coen Simon bij VPRO-boeken

dinsdag 15 mei 2012

Over brandgevaar en lucifers… Handreiking VNG : Deel 6, epiloog

Match tips with match stick 
En zo sloot Van Swelmen het verhaal af. Op zijn eigen wijze draaide hij er een eind aan. En Ottavio reageerde terecht: En is dit het dan? Nee, dit kan het eind niet zijn.

Op de eerste plaats: het VNG-rapport op zichzelf is geen slecht rapport. Natuurlijk, ik heb er wel wat over op te merken. Maar het meest beroerde van het rapport is de timing. Om mij heen krijgen vele bibliotheken bezuinigingen aangezegd. Her en der in het land verdwijnt zelfs een hele bibliotheek en zal er straks geen bibliotheek meer zijn in een gemeente. Forse bezuinigingen waarbij de bibliotheek soms vraagt naar welke beleid er zit achter bijvoorbeeld die bezuiniging van 50%. Waarop een wethouder dan zegt: die 50% ís ons beleid. Met zo’n antwoord is geen dialoog mogelijk.

Het VNG-rapport en de bezuinigingen zijn twee verschillende verhalen en ik snap ze allebei. Het grote venijn is natuurlijk dat het VNG-rapport gebruikt wordt om bezuinigingen te rechtvaardigen. En zo wordt een rapport waar je een goede dialoog over zou kunnen hebben plotseling een document om de mond te snoeren.

Tegelijkertijd is dit voor bibliotheken niet het moment om het hoofd te laten hangen. Maar belangrijk is om het VNG-rapport en de bezuinigingen wel uit elkaar te trekken. Het VNG-rapport pleit voor landelijke samenwerking voor de digitale bibliotheek. En dat is een beweging die ik bibliotheken én PSO’s zie maken op dit moment. Hoe lastig ook, er is niemand die het betwist. De overeenkomsten zijn hier veel groter dan de verschillen. Leg het vergrootglas dus op die overeenkomsten.

Voor het overige moeten we inderdaad bezuinigingen invullen. Naar eer en geweten en soms met een : “tot hier en niet verder”. We hebben de plicht om nu de maximale samenwerking op te zoeken in regionale, provinciale en landelijke bibliotheeknetwerken. Waar het nog efficiënter kan, moeten we het efficiënter maken. En in onze eigen gemeenten hebben we de plicht om optimaal samen te werken met culturele en maatschappelijke instellingen.

Maar goed, met die constatering wringt het VNG-rapport natuurlijk wel. VNG komt met een mooi theoretisch verhaal dat natuurlijk haaks staat op de praktijk van forse bezuinigingen. Daarmee is VNG als iemand die waarschuwt dat je toch langzaam dat houten huis moet verlaten vanwege brandgevaar. Waarna sommige gemeenten al met lucifers klaar staan…

Hou ze weg bij de lucifers is het enige dat ik kan zeggen…

Foto: The Knowles Gallery

zondag 13 mei 2012

Over mentale drempels en moderne Rembrandts

mark12bew
Iedereen kent in zijn leven momenten waarin je geprobeerd hebt wat je nog niet eerder durfde. Een moment waar je mentale drempels over gaat: voor het eerst een presentatie houden voor een grote groep, veranderen van baan of besluiten om veel meer van jezelf te tonen. En soms durf je wel een stap te zetten en soms niet. Soms moet je zelf dat moment creëren en soms wordt het in je schoot geworpen.

Elk half jaar maak ik voor mijzelf een lijstje wat ik graag wil doen en leren. Eén van de dingen die voor dit half jaar op het lijstje stond was om mee te doen met een workshop voor profesionele fotografen. Niet dat ik een professionele fotograaf ben, maar soms moet je iets doen dat je laat groeien. En zo belandde ik in een professionele fotostudio met de bekende fotograaf Ronald Koster.

De cursus ging over Strobist. Dit is een fototechniek waarbij je als het ware het daglicht uitdraait en vervolgens alles met eenvoudige reportageflister weer invult. Die flitser bevindt zich bij deze techniek echter nooit op de camera zelf. Het licht komt dus vanuit onverwachte hoeken. Dat levert magische foto's op. Voor mij een soort ontdekking als het licht van Rembrandt. Want de foto's die je hier ziet, zijn op die dag gemaakt.

mark6bew 
De bovenste foto is bijvoorbeeld gemaakt doordat je flisters achter het model plaats. Daardoor krijg je ene soort lichtkring achter het model. De foto hierboven is bij daglicht gemaakt maar vanaf de zijkant met een flitser uitgelicht. Hieronder zie je hoe de set eruit ziet op het moment dat de foto gemaakt wordt. Er staan dus overal mensen met losse flitsers die met radiozendertjes worden aangestuurd.

mark15
Bijzonder vind ik ook wel dat de locatie waar je dit doet, eigenlijk heel weinig uit maakt. Want deze foto's zijn gemaakt op een volstrekt oninteressant indrustrieterrein in de Bijlmer. En geloof het of niet, deze foto's zijn echt allemaal bij daglicht gemaakt. Het bewijs is deze foto, die ik kon maken vanaf het perspectief van het model.
IMG00138-20120509-1514
En zo worden mentale drempels goede leermomenten en mooie herinneringen.

Mijn volgende drempel wordt om iemand te vinden die zich nu op deze wijze door mij wil laten fotograferen. Want wat ik geleerd heb, wil ik nu natuurlijk ook uitproberen. Die mag zich bij mij melden. Roept u maar! 

Foto's: Jeroen Hansen en Mark Deckers

zaterdag 12 mei 2012

Een feit waar we te gemakkelijk aan voorbij gaan...

Anti-cuts protest in Gloucester
Vrijdagochtend zei ik in een interview in de Tubantia dat 14% van de 15-jarigen in Nederland laaggeletterd is. Stel u een klaslokaal voor op de basischool met 28 leerlingen. Vier daarvan zullen op 15-jarige leeftijd niet de hoofdlijn uit een kort verhaal kunnen halen. Niet in één klas, nee in elke klas zitter er vier die dit niet gaan halen. En die gaan daar hun hele leven hinder van ondervinden.

Sommige mensen geloven niet dat dat aantal zo hoog kan zijn. En omdat ik het feit te belangrijk vind, haal ik toch nog een keer het rapport "De sociale staat van Nederland" aan waar ik enige tijd geleden ook al een aantal keer over schreef. De sociale staat van Nederland baseert zich op Europees vergelijkingsonderzoek dat elke drie jaar wordt uitgevoerd.

Op pagina 119 (ik geef toe, de gemiddelde lezer is dan allang afgehaakt):
Op dit moment is de basis niet op orde. Veel leerlingen en studenten missen essentiële basiskennis op het gebied van taal en rekenen/wiskunde; de (internationale) prestaties gaan eerder achteruit dan vooruit. Ruim 14% van de 15jarige leerlingen is laaggeletterd, wat goede onderwijsprestaties en participatie in de samenleving in de weg staat. Naar het zich laat aanzien is voor veel leerlingen met onderwijsachterstanden het basale of fundamentele referentieniveau niet haalbaar en een deel slaagt er niet in het basale niveau voor de arbeidsmarkt, de startkwalificatie, te behalen. Voor degenen zonder diploma in het voortgezet onderwijs wordt het door het afschaffen van de drempelloze instroom bovendien moeilijker om een startkwalificatie te halen.

En op pagina 110:
Het aandeel leerlingen in het voortgezet onderwijs dat onder pisaleesniveau 2 zit, en dus laaggeletterd is, zou voor 2010 tot 10% teruggedrongen moeten zijn. Laaggeletterde leerlingen in het voortgezet onderwijs zitten
vooral in het praktijkonderwijs en de lagere niveaus van het vmbo. In 2009 scoorde nog 14,3% van de 15jarigen in het Nederlandse voortgezet onderwijs onder leesniveau 2 (Gille et al. 2010). De doelstelling van de Nederlandse overheid is daarmee niet bereikt. De verwachting is dat, bij ongewijzigd beleid, in 2020 nog steeds 10% van de bevolking laaggeletterd zal zijn.

Wilt u weten wat Pisa leesniveau 2 is? Ik haal de vertaalde internationale definitie aan van het Vlaamse ministerie van Onderwijs?
Bij lokaliseertaken moeten lezers één of meerdere stukken informatie terugvinden die mogelijks moet afgeleid worden of aan verschillende voorwaarden moet voldoen. Bij andere taken moeten lezers de hoofdgedachte in een tekst herkennen, verbanden begrijpen of de betekenis afleiden uit een gedeelte van een tekst waar de informatie niet in het oog springt en de lezer eenvoudige gevolgtrekkingen moet maken. Typische reflectievragen verwachten een vergelijking of verschillende verbanden tussen de tekst en informatie van buitenaf door een beroep te doen op persoonlijke kennis en ervaringen.
Ik weet het, dit is wel wat abacadabra maar concentreer maar even op de regel: moet een hoofdgedachte in een tekst herkennen: wat is het belangrijkste uit de tekst? Het gaat hier niet over jongeren die geen kansen hebben gehad. In Nederland kan iedereen naar school en staat de deur van de bibliotheek altijd open. En toch is het niet gelukt om dit leesniveau te halen. Binnen en buiten het schoolproces is iets misgegaan: niet het goede voorbeeld gehad, nooit gestart met lezen en daar nooit het plezier van ontdekt. Geen mensen om je heen die je lieten spelen met taal.  En dat dat dan bepaalt wat je in je leven kunt doen.

Bibliotheken hebben nog een hele mooie taak, samen met heel veel andere partners.

Foto: Quisnovus

vrijdag 11 mei 2012

Van Swelmen en de geheime voorbereiding in Oppendam… VNG-handreiking : deel 5 en slot

::The secret is the answer to all that has been, all that is, and all that will ever be::
De immer erudiete directeur van de Bibliotheek in Oppendam had de noeste directeuren van onze landelijke clubs uitgenodigd voor een werkbezoek aan Oppendam. Dit als voorbereiding op de VNG-bijeenkomsten. Wij schuiven aan bij de genoeglijke after-party in Café Het Duifje.

“Van Swelmen, je hebt geen woord te veel gezegd. Je bent een voorbeeld voor de branche!” zei Ap de Vries (VOB) monter en hij hief het glas. “Oppendam is een toonbeeld voor de digitale ontwikkelingen” haastte Diederik van Leeuwen (Bibliotheek.nl) te zeggen. “En natuurlijk zal het ministerie van OC&W u weer noemen in haar brieven” besloot Maria Heijne(SIOB) de rij met loftuitingen.

“Zo, ik denk dat jullie nu goed voorbereid zijn voor de VNG-bijeenkomsten. Als Diederik nu weer flitsend presenteert over de digitale ontwikkelingen, Maria een mooi verhaal houdt over mensen in ontwikkeling en Ap over contemplatief lezen vullen jullie elkaar mooi aan. En ik neem aan dat jullie alle goede ideeën meenemen naar het Haagse en nooit meer iets zelf verzinnen. Want wat goed is voor Oppendam is ook goed voor het land! Tempo, regie en focus….. op het glas!” bulderde Van Swelmen.

Na nog enkele glazen tempo, regie en focus kwamen er toch wat barstjes in de eensgezindheid. “Diederik, ik heb nu wel lang genoeg gewacht op die landelijk infrastructuur. Hoe lang gaat dit nog duren?” zegt Ap de Vries (VOB) met een duidelijk verhit gemoed. “Als het nog langer duurt roep ik de bibliotheken om aan te sluiten bij onze Vlaamse gasten van Bibliotheek.be.!”

Dan slaat Maria Heine met de vuist op tafel. “Maar Ap dat kan toch niet de bedoeling zijn! En ik ga dat ook niet toestaan. Ik heb al geregeld dat het ministerie van Defensie om dat te voorkomen. Het leger heeft zich al verschanst aan de Belgische grens.” “Wat zullen we nou krijgen?” zegt Ap de Vries. “Jij wilt toch ook een competitieve kenniseconomie? Of ben je daar plotseling tegen, Maria?” “Leg mij geen woorden in de mond, Ap! Ik kan zelf mijn mening wel formuleren” kaatst Maria terug. “Natuurlijk ben ik voor die kenniseconomie. Het is dan ook niet voor niks dat ik ook het ministerie van Verkeer en Waterstaat al heb gevraagd om Bibliotheek.nl te helpen met de aanleg van de digitale snelweg. Zij zeggen dat ze al zijn begonnen met de milieueffectrapportage”.

“Jongens en meisjes, doe toch niet zo overspannen!” sust Diederik. “We hebben alleen een klein beetje vertraging. Als jullie je er niet continue mee zouden bemoeien waren we echt allang klaar geweest! Dankzij Maria moet ik nu óók al overleggen met het ministerie van Verkeer en Waterstaat! Alsof ik al niet genoeg heb aan al die bibliotheken van Ap die mij brieven schrijven over de brieven die ik hun gestuurd heb over de brieven ik hun heb gestuurd als antwoord op door hun gestuurde brieven.” “Geen kwaad woord over mijn bibliotheken” zegt Ap. “Hun belang is mijn belang. Hun brief, is mijn brief. Het is hun goed recht om juridisch goed te kijken naar de voorwaarden.” “Wat ouderwets, een brief” zegt Maria. “Kennen ze geen e-mail dan? En trouwens, ik heb het ministerie van Justitie ook gevraagd naar die voorwaarden te kijken. Zij vinden daar ook nog wat van.” “Nee, toch?” verzucht Diederik. “Niet ook nog het ministerie van Justitie!”.

“Dit wordt niks meer” zegt Ap. “ Ik stuur nu een brief naar alle bibliotheken om aan te sluiten bij Bibliotheek.be” en Ap maakt direct aanstalten om op te staan van zijn barkruk. Diederik duwde Ap terug en trok de bril van Ap’s neus en trapte hem demonstratief kapot. Maria riep dat Diederik daar mee moest stoppen: “in naam van het ministerie”! Op eigen initiatief voegde Maria daar haar handtas aan toe en sloeg die op het oog van Diederik. Waarna Diederik met zijn hippe stappers – speciaal aangeschaft voor het werkbezoek - vol op de linkerteen van Maria ging staan.

De avond viel over Oppendam. Voor de onoplettende toeschouwer verlieten drie directeuren eensgezind café Het Duifje. Eén zonder bril, één trok telkens het been bij en één had een blauw oog. De goede verstaander wist echter dat de verschillende belangen weer uitstekend verdedigd waren.

“Hé, Van Swelmen!” riep de barman van Het Duifje. “Je moet nog betalen!” “Ik stel voor dat we deze inname dit betalen met een uitname uit het gemeentefonds” kaatste Van Swelmen terug." 

En natuurlijk straalden Diederik van Leeuwen, Ap de Vries en Maria Heijne op de VNG-bijeenkomsten. Goed voorbereid. Onze dappere en onvolprezen boegbeelden van onze landelijke clubs. En niemand zou ooit het geheim weten van hun succes.

Foto: Zitona

woensdag 9 mei 2012

Even Nederland met Canada vergelijken.... Handreiking VNG : deel 4

ScreenShot088
In het VNG-rapport wordt melding gemaakt van een rapport over de Canadese bibliotheken. Dat voorbeeld is zeer lezenswaardig. De uitkomsten worden door VNG wel wat uit z’n verband gerukt en uitvergroot.

Uitmuntend lobbydocument
Op de eerste plaats. Het is een uitmuntend lobbyrapport van de Canadese bibliotheken waarin zij hun succesverhaal verhaal vertellen over de periode 2000 tot 2009. Zij leggen uit dat de bibliotheekleden de bibliotheek veel vaker zijn gaan gebruiken. VNG verklaart dat dit vooral komt door eBooks. Kijkt u even mee of u dezelfde conclusie trekt.

In bovenstaande tabel ziet u de gebruikscijfers van de bibliotheek. U kunt inderdaad zien dat het aantal internet visits flink gestegen is. Of dit echter uitleningen van eBooks zijn of gewoon bezoekers van de website vermeldt het onderzoek niet. Maar knap gedaan is dit staaltje statistiek wel. Want heeft u snel zo’n staatje van uw eigen bibliotheek paraat? 
ScreenShot090
Ook een mooi plaatje is bovenstaande. Dat toont aan waar het geld naar toe is gegaan. In de samenwvatting van het rapport wordt verwezen naar deze uitkomsten om aan te tonen dat er vooral meer eBooks zijn geleend. Het staatje toont echter aan dat er vooral meer geld is gegaan naar audiovisuele materialen. En daar gaat waarschijnlijk dus vooral om DVD’s. En overigens: uitgaven wil nog niet zeggen dat daar ook het gestegen gebruik zit. Maar knap gedaan is dit staaltje statistiek wel.

In het hele rapport wordt niet aangetoond dat er een substantieel aantal ebooks wordt uitgeleend. Wat geteld is zijn databaseraadplegingen en websitebezoekers.

VNG vertaalt deze resultaten met de alinea:
In enkele andere landen is het lenen van e-books al zeer populair. De Canadese bibliotheken beschikken reeds over een groot aantal titels die uitgeleend kunnen worden. Uit een onderzoek in opdracht van de Canadese bibliotheken is gebleken dat het gebruik van de bibliotheek door de leden het afgelopen decennium met maar liefst 45% is gestegen. De opleving van het bibliotheekgebruik wordt grotendeels toegeschreven aan de uitleningen van e-books.
Met alle respect maar ik meer informatie nodig dan het aangehaalde rapport om dat te kunnen concluderen.

Wat niet wordt vermeld door VNG
ScreenShot089
Waar echter niemand over rept is bovenstaande statistiekje waaruit blijkt dat de Canadese gemeenten in dezelfde periode ongeveer 50% meer zijn gaan uitgeven aan openbare bibliotheken. Altijd aardig om te goochelen met statistieken.

Maar dit Canadese rapport is zeker een aanrader voor de VOB. Snel zo’n rapport opstellen voor onze eigen branche. Zorg dat je zelf je beeld maakt voordat een ander het doet. En dat is misschien nog wel de sterkste les die we kunnen leren van de Canadese bibliotheken.

Van Swelmen
Zo, en daarmee gaan we de inhoudelijke behandeling van het rapport afsluiten. Helemaal het einde? Nee, dat niet. De heer Van Swelmen, directeur van Oppendam, overweegt nog gevoelige informatie te verschaffen. over de rol die hij speelde bij de totstandkoming van de VNG-bijeenkomsten. Maar om eerlijk te zijn moet hij nog over de streep getrokken worden. Hij twijfelt namelijk nog. Dus spoor hem aan om zijn geheime informatie prijs te geven!

maandag 7 mei 2012

Wie rolt wie het eerst? VNG-handreiking : deel 3

Indiana Jones and the Euro Crisis
Een heikel punt in de plannen van de staatssecretaris en de VNG gaat over de inkoop van digitale content. De staatssecretaris heeft voorgesteld om hiervoor vanaf 2014 een oplopend bedrag hiervoor beschikbaar te stellen. Dit bedrag zal vervolgens weggehaald worden bij de gemeenten, de zogeheten uitname uit het gemeentefonds. De hoogte moet hiervoor in 2013 vastgesteld worden.

Wie rolt wie het eerst?
Vooropgesteld: zo'n budget voor digitale content vind ik een hele goede stap. Vooral doen dus. De praktijk zal echter wat weerbarstiger zijn.Deze uitname kent een aantal spelers: het ministerie van OC&W, VNG, de gemeenten, de VOB en de bibliotheken en de uitgevers. En om eerlijk te zijn komt dit hele spel op mij over als: wie rolt wie het eerst. Kijk maar even mee.

Het ministerie
Voorgesteld wordt een uitname per 2014. Om dit te kunnen regelen moet de nieuwe bibliotheekwetgeving nog wel even door de kamer. Gezien de verkiezingen en een eventueel lange formatie zou alles wel eens wat in de vertraging kunnen komen. Daarnaast is sterk de vraag welk bedrag nodig is? Het ministerie gaat niet inkopen. Dat gaat naar alle waarschijnlijkheid de VOB doen. Helder voor mij is dat het ministerie er alles aan zal doen om per 2014 een bedrag weg te halen bij de gemeenten.

VNG
VNG speelt een dubbelrol in dit verhaal. Zij onderhandelt namens de gemeenten met het ministerie over de uitname. VNG is in principe akkoord met een uitname maar geeft tegelijkertijd aan dat er voorlopig dubbele kosten zullen zijn: dus digitale content én boeken. VNG zal in de onderhandeling aangeven dat OC&W de kost voor de baat uit zal moeten laten gaan: eerst zien dan geloven. Tegelijkertijd adviseert VNG nu gemeenten al om afspraken te maken met bibliotheken over die digitale content. Met andere woorden: bibliotheken gaan lokaal collectiebudget inleveren ten gunste van landelijk collectiebudget.

De gemeenten
Een gemiddelde gemeente zal pas in actie komen als OC&W zijn afspraken nakomt en de VOB goede content weet in te kopen. Tot die tijd zal een gemeente kiezen voor de belangen van een lokale bibliotheek. Alles zal dus afhangen van het moment dat OC&W de uitname uit het gemeentefonds dus doorzet. En dat hangt weer af van wat VNG uitonderhandelt.

De VOB en de bibliotheken
De VOB zal naar verwachting de inkoop van digitale content doen. Net zoals de inkoopcommissie nu doet. Die inkoopcommissie krijgt een netelige opdracht: hoe succesvoller zij kunnen inkopen, hoe hoger de uitname uit het gemeentefonds zal zijn. De lokale bibliotheken zullen naar mijn gevoel dezelfde strategie volgen als de gemeenten: zolang mogelijk een lokaal collectiebudget overeind houden. Die 20 eurocent per inwoner die nu al betaald werd, werd door velen al als een hele bedrag beschouwd. Niet dat men niet meer wilde afdragen maar het zijn gewoon lastige tijden en men is tot nog toe niet verrast over de kwaliteit van de inkoop.

Uitgevers
Linksom of rechtsom staan de uitgevers altijd aan het eind van de lijn. Of ze gaan het geld rechtstreeks krijgen van de bibliotheken of via een U-bocht via de VOB. De uitgevers kunnen rustig afwachten. Die hoeven dus niet zoveel in hun huidige gedrag te veranderen.

Dans om het geld…
En zo danst iedereen om het geld. Bij mij versterkt deze hele constructie het gevoel dat er vóór 2014 geen structurele beweging komt. En dat is natuurlijk jammer. Jos Debeij riep al eerder dat bibliotheken dan misschien ook beter kunnen gaan zoeken naar content waarvoor men niet zo ingewikkeld hoeft te onderhandelen. Steek in op Koninklijke Bibliotheek met hun digitale bronnen of zorg dat je met de NOS toch snel alle items van Jeugdjournaal of Klokhuis te pakken krijgt.

En in die zin kun je je afvragen of deze dans om het geld niet veel te veel aandacht krijgt. Misschien moeten we maar eens op zoek naar een andere danspartner dan de uitgevers. Is die hele uitname misschien wel helemaal niet nodig.

Foto: Stéfan

zaterdag 5 mei 2012

K3 roept iedereen op om naar de bibliotheek te komen...

Ik heb drie dochters en ook de derde is inmiddels vijf. En voor de derde maal in mijn vaderlijke loopbaan hoor ik het hele repetoire van K3 voorbij komen. Ze zingt zachtjes mee met de liedjes terwijl ze ondertussen met haar trein speelt. En met Koninginnedag scoorde ze een cd die ze nog niet had. Met daarop het nummer: Bibliotheek. De bibliotheek doet veel meer in de samenleving dan alleen boeken uitlenen. Steeds meer is het een plek voor ontmoeting. In het najaar schreef ik al dat de bibliotheek steeds vaker gebruikt wordt als plek om af te spreken met je date. Zelfs K3 wist dat al.....

vrijdag 4 mei 2012

Dag Marc, dag Marianne, dag Erwin…. Handreiking VNG : deel 2

Absolute rubbish! 
Zo, na alle aardige woorden van gisteren, gaan we de handreiking van VNG nu maar eens bekritiseren. Want VNG creëert op een aantal punten wel een volstrekt eigen werkelijkheid.

Nou, nou, Deckers, ben je weer niet wat te absoluut? Om eerlijk te zijn: ik ben net zo absoluut als de staatssecretaris en de VNG.

De handreiking zegt namelijk zes keer:
“De provincies spelen geen rol in de digitale bibliotheek”.

Er staat niet: “de provincies zullen op lange termijn een kleinere rol spelen”. Nee, er staat: “de provincies spelen geen rol” Ja, een stukje implementatie zit er nog wel in maar daarna houdt het op.

Het VNG praat hier klakkeloos de staatssecretaris na die dit in zijn brief aan de Tweede Kamer ook meldt.

De afgelopen tien jaar heb ik me al ingezet voor de digitale bibliotheek. En jawel, ik werk op provinciaal niveau. Tien jaar lang heb ik niet van iemand gehoord dat de rol die we speelden geen goede zou zijn. Sterker nog, we kregen de ene loftuiting na de andere. Dit wordt dus ook over mij gezegd. En bedankt.

En mijn gedachten gaan naar al die mensen die ik ken bij provincies die zich inzetten voor de digitale bibliotheek. En in gedachten neem ik vast afscheid: ze hebben geen rol meer. Dag Marc van der Meulen, dag Marianne Elsjan, dag Diane Berghuis, dag Erwin Dekker, dag Leendert den Heijer, dag Mada Miessen, dag Bertus Douwes, dag Annet Knol, dag Jeroen van Beijnen, dag Johan Hoenink en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Allemaal goede gasten die het bibliotheekwerk dragen. En allemaal werkzaam op provinciaal niveau.

Een cruciale misser is de ontkenning dat het bibliotheekwerk een keten is waar alle drie bestuurslagen een taak hebben. Waar op alle drie lagen goede mensen zorgen dat overal de verbindingen worden gemaakt. En ontkend wordt ook dat die provinciale netwerken vaak in opdracht werken van lokale bibliotheken.

En natuurlijk is internet niet iets dat zich alleen laat regelen op provinciaal niveau. Maar evenmin laat zich dit alleen regelen op lokaal niveau of zelfs op landelijk niveau.

VNG en OC&W hadden er beter aan gedaan om te kijken waar de successen van samenwerking de afgelopen jaren lagen. En vervolgens lessen trekken uit wat dat betekent voor de aansturing Resultaten uit het verleden zijn geen garantie maar geven wel een indicatie van waar iets goed werkt.

Wrang is dan ook dat op bladzijde 42 van de handreiking de Bibliotheek Enschede als best practise wordt genoemd en dat daarbij de VNG de Overijsselse Bibliotheek Dienst bedankt voor haar inzet voor de digitale bibliotheek. Om vervolgens weer te roepen dat de provincie hier niet nodig is. Mijn advies: volg het resultaat, sluit daarbij aan en maak gebruik van de dynamiek die er op vele plaatsen is.

Maar nee, liever heeft men absolute uitspraken.

Foto: Admittance

donderdag 3 mei 2012

Over wat we allemaal al wisten… Handreiking VNG : deel 1

De afgelopen week kwam de officiële nieuwe handreiking van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) over bibliotheekwerk beschikbaar. De handreiking is een soort beleidsadvies aan gemeenten hoe om te gaan met bibliotheken. Welke stappen kan een gemeente in dit tijdsgewricht het beste zetten en met welke factoren moet men rekening houden?

Het verschijnen van de publicatie was al met enig tam-tam vooraf gegaan. De VOB (Vereniging van Openbare Bibliotheken) had haar zorgen al uitgesproken over de notitie voordat deze was verschenen.

De VOB spreekt bij de leden haar zorg uit over het feit dat VNG in de handreiking het digitaal lezen gaat stimuleren boven het lezen van een gewone collectie. Ook als leden daar niet direct op zouden zitten wachten. Alle reden dus om er de komende dagen met elkaar maar eens wat uitgebreider bij stil te staan. Dat doe ik – zoals u van mij kent – in delen.

Vandaag eerst maar eens een algemeen oordeel. En in dat algemene oordeel kan ik eigenlijk wel mild zijn. Over het algemeen vind ik het verhaal van de VNG helder en een goed overzicht voor gemeenten en eigenlijk sluit het naadloos aan bij wat Bibliotheek.nl nu uitvoert. Een goed overzicht dus, want probeer als gemiddelde gemeenteambtenaar met twintig dingen in je portefeuille maar eens bij te houden hoe alles zit met die wetgeving en hoe al die landelijke clubs ook al weer opereerden. Daar is dit echt wel bruikbaar voor. Maar we moeten van VNG ook weer niet gaan verwachten dat die het huiswerk gaat doen dat elke bibliotheekdirecteur ook zelf moet doen: en dat is een goed gesprek voeren met de eigen gemeente en samen zoeken naar wat je wil bereiken in de samenleving.

De VNG-handreiking is een prima punt om dat gesprek aan te gaan en om bijvoorbeeld weer eens voor te stellen om op werkbezoek met je ambtenaar en wethouder bij best practices in het bibliotheekwerk. Verder constateert VNG wat we in zijn algemeenheid in de branche ook al wisten. Veel bibliotheken zakken langzaam maar zeker met hun resultaten. En je hoort VNG denken dat de bibliotheek dus zijn bakens wel moet gaan verzetten. Nu ja, dat wisten we natuurlijk ook allang met z’n allen. En daarmee zie je dat VNG dus nu adviseert wat bibliotheekmensen eigenlijk al wel een aantal jaren weten. VNG adviseert de gemeenten om bibliotheken op te jutten om haast te maken met het aansluiten op Bibliotheek.nl. En volgens mij kunnen alle bibliotheken dus gewoon een brief sturen naar hun gemeente met de boodschap: “dit doen wij allemaal al!”.

Allemaal goed nieuws dus? Nee. Dat niet. Ik heb zeker nog een aantal venijnige en stekelige opmerkingen. Maar vandaag houden we het een beetje vrolijk In de volgende blogs ontrafelen we nog even een paar flinke missers uit dit rapport waar wethouders misschien wel mee aan de haal gaan.

Stay tuned.

dinsdag 1 mei 2012

Bibliotheek

Decimal Clasification and Relativ Index


Bibliotheek

Laat je vinger geruisloos
langs de ruggen glijden
en kijk in weggemoffelde boeken
op de stempelkaart met uitleendata.
Zoek het langst ongeleende exemplaar
Pik dat
Geef het een ereplek
of
doe het iemand cadeau.

Leen alle klassiekers
die je dragen kunt

Doop thuisgekomen
een kroontjespen in de inkt,
sla de boeken open
op de eerste pagina's.
Signeerdan sierlijk een Mulisch
met  'Kusjes van Harry'
En Othello met.....
'Veel leesplezier,
William Shakspeare'

Jaap Robben
(voormalig stadsdichter van Nijmegen)