maandag 7 mei 2012

Wie rolt wie het eerst? VNG-handreiking : deel 3

Indiana Jones and the Euro Crisis
Een heikel punt in de plannen van de staatssecretaris en de VNG gaat over de inkoop van digitale content. De staatssecretaris heeft voorgesteld om hiervoor vanaf 2014 een oplopend bedrag hiervoor beschikbaar te stellen. Dit bedrag zal vervolgens weggehaald worden bij de gemeenten, de zogeheten uitname uit het gemeentefonds. De hoogte moet hiervoor in 2013 vastgesteld worden.

Wie rolt wie het eerst?
Vooropgesteld: zo'n budget voor digitale content vind ik een hele goede stap. Vooral doen dus. De praktijk zal echter wat weerbarstiger zijn.Deze uitname kent een aantal spelers: het ministerie van OC&W, VNG, de gemeenten, de VOB en de bibliotheken en de uitgevers. En om eerlijk te zijn komt dit hele spel op mij over als: wie rolt wie het eerst. Kijk maar even mee.

Het ministerie
Voorgesteld wordt een uitname per 2014. Om dit te kunnen regelen moet de nieuwe bibliotheekwetgeving nog wel even door de kamer. Gezien de verkiezingen en een eventueel lange formatie zou alles wel eens wat in de vertraging kunnen komen. Daarnaast is sterk de vraag welk bedrag nodig is? Het ministerie gaat niet inkopen. Dat gaat naar alle waarschijnlijkheid de VOB doen. Helder voor mij is dat het ministerie er alles aan zal doen om per 2014 een bedrag weg te halen bij de gemeenten.

VNG
VNG speelt een dubbelrol in dit verhaal. Zij onderhandelt namens de gemeenten met het ministerie over de uitname. VNG is in principe akkoord met een uitname maar geeft tegelijkertijd aan dat er voorlopig dubbele kosten zullen zijn: dus digitale content én boeken. VNG zal in de onderhandeling aangeven dat OC&W de kost voor de baat uit zal moeten laten gaan: eerst zien dan geloven. Tegelijkertijd adviseert VNG nu gemeenten al om afspraken te maken met bibliotheken over die digitale content. Met andere woorden: bibliotheken gaan lokaal collectiebudget inleveren ten gunste van landelijk collectiebudget.

De gemeenten
Een gemiddelde gemeente zal pas in actie komen als OC&W zijn afspraken nakomt en de VOB goede content weet in te kopen. Tot die tijd zal een gemeente kiezen voor de belangen van een lokale bibliotheek. Alles zal dus afhangen van het moment dat OC&W de uitname uit het gemeentefonds dus doorzet. En dat hangt weer af van wat VNG uitonderhandelt.

De VOB en de bibliotheken
De VOB zal naar verwachting de inkoop van digitale content doen. Net zoals de inkoopcommissie nu doet. Die inkoopcommissie krijgt een netelige opdracht: hoe succesvoller zij kunnen inkopen, hoe hoger de uitname uit het gemeentefonds zal zijn. De lokale bibliotheken zullen naar mijn gevoel dezelfde strategie volgen als de gemeenten: zolang mogelijk een lokaal collectiebudget overeind houden. Die 20 eurocent per inwoner die nu al betaald werd, werd door velen al als een hele bedrag beschouwd. Niet dat men niet meer wilde afdragen maar het zijn gewoon lastige tijden en men is tot nog toe niet verrast over de kwaliteit van de inkoop.

Uitgevers
Linksom of rechtsom staan de uitgevers altijd aan het eind van de lijn. Of ze gaan het geld rechtstreeks krijgen van de bibliotheken of via een U-bocht via de VOB. De uitgevers kunnen rustig afwachten. Die hoeven dus niet zoveel in hun huidige gedrag te veranderen.

Dans om het geld…
En zo danst iedereen om het geld. Bij mij versterkt deze hele constructie het gevoel dat er vóór 2014 geen structurele beweging komt. En dat is natuurlijk jammer. Jos Debeij riep al eerder dat bibliotheken dan misschien ook beter kunnen gaan zoeken naar content waarvoor men niet zo ingewikkeld hoeft te onderhandelen. Steek in op Koninklijke Bibliotheek met hun digitale bronnen of zorg dat je met de NOS toch snel alle items van Jeugdjournaal of Klokhuis te pakken krijgt.

En in die zin kun je je afvragen of deze dans om het geld niet veel te veel aandacht krijgt. Misschien moeten we maar eens op zoek naar een andere danspartner dan de uitgevers. Is die hele uitname misschien wel helemaal niet nodig.

Foto: Stéfan

4 opmerkingen:

Zomer65 zei

zullen we een dansje wagen met Lyra, de NBD en wie er nog meer mee wil doen?

Wim Keizer zei

"Het ministerie gaat niet inkopen. Dat gaat naar alle waarschijnlijkheid de VOB doen."

Interessant wordt nog hoe de rolverdeling zal zijn.
De uitname gaat naar Binnenlandse Zaken. Die kan het bedrag doorsluizen aan OCW.
OCW kent geen subsidierelatie met de VOB of Bibliotheek.nl, maar met het SIOB.

Weliswaar heeft de VOB een inkoopcommissie, maar gaan de omslaggelden van bibliotheken naar Bibliotheek.nl.

Bibliotheek.nl en NBD/Biblion participeren in de VOB-inkoopcommissie.

Nu heeft NBD/Biblion al een werkend e-portal, maar of er een nieuw komt (als vervanger van het NBD-portal?) en zo ja waar, is de vraag. Zou bij Bibliotheek.nl kunnen zijn. (Wil NBD daaraan meewerken?)

Het SIOB zou dan ook de uitnamegelden - tegen voorwaarden die OCW zou kunnen opleggen of die het SIOB wellicht zelf kan bepalen - kunnen doorsluizen aan Bibliotheek.nl.

Maar goed, er is een eurocrisis (waar ook gemeenten nog veel meer last van zullen krijgen), het is erg stil nadat de GAU en de Inkoopcommissie overeenkwamen dat er individueel onderhandeld mag worden, dus ben ik het met je eens dat we beter snel naar andere e-content-partners kunnen kijken.

Mark Deckers zei

@Erna Winters: Ik dans met iedereen die beweegt. En tot nu toe zitten er vooral mensen langs de kant.
@Wim Keizer: Ik ben niet negatief maar er moeten nog wel een paar oplossingen worden verzonnen. En het feit dat de keten wel lang wordt, maakt het ook makkelijk dat er nog ergens een kink in deze kabel komt.

Zomer65 zei

Macht, status, en angst om op je bek te gaan zijn over t algemeen slechte startpositie om een vrolijke horlepiep te dansen ;-)