t is lettertuig meneer, t zijn allemaal kakkerlakken

"t is lettertuig meneer, t zijn allemaal kakkerlakken, as ge erop trapt dan leggen ze eikes met inkt in"

Het zijn woorden van Ramsey Nasr, de Palestijnse Hollander, zoals hij zichelf ook wel noemt. En thans figurerend als dichter des vaderlands. Zijn intredegedicht - "Ik wou dat ik twee burgers was" - vind ik nog steeds een weergaloos tijdsbeeld. Maar daar wilde ik het niet over hebben.

Nee daar ging het niet over. Het ging over dat lettertuig. Bovenstaande fragment komt uit het gedicht "Achter een vierkante vitrine", is geschreven in 2005 bij de opening van Permeke, de stadsbibliotheek van Antwerpen. Want behalve dichter des vaderlands was Ramsey Nasr de tweede stadsdichter van deze stad. Hij volgde Tom Lanoye op en na hem kwam Bart Moeyaert en daarna weer Joke van Leeuwen. En ze woonden allemaal in Antwerpen. Ik ben wel jaloers op die mensen in Antwerpen. Zo'n mooi gezelschap van stadsdichters.

En in die functie mag hij een gedicht schrijven voor de nieuwe stadsbibliotheek. Een prachtig gedicht. Zelf zeg hij erover: "Lezen is een vorm van verteerd worden. De vraag is: door wie? We denken graag dat wij het zijn die een boek consumeren, wij nemen het werk tot ons, en een goede roman wordt doorgaans verslonden. Volgens mij is het echter andersom. Letters zijn geen prooien, maar roofdieren." Daar heeft hij me wel te pakken. Het perspectief kantelt: lezers als slachtoffers. Als verslaafden.

De nieuwe stadsbibliotheek in Antwerpen is gebouwd op een plek waar je vroeger niet durfde te komen. Een hol voor daklozen en junks. Door juist een bibliotheek te bouwen op zo'n plek maak je een statement: wij geloven in betere samenleving, een samenleving met een goede plek voor iedereen. En daar is de bibliotheek - ook wel aangeduid als "de kubus" - de uitdrukking van.

Om tegemoet te komen aan uw verslaving naar poëzie, kan hier een uitgebreider fragment niet ontbreken. Maar graag verwijs ik u ook naar het hele gedicht. Leest Nasr!

ja ik heb lettervraat
maar ik kan mijn schuld niet eten

ziet u meneer
dit valt mij zwaar
maar

heeft u
misschien
een letter voor mij
om thuis te geraken

meneer
kunt u een letter missen
voor een slaapplek
maaltijd
ik kom nog net een halve letter
tekort voor

nee
ik zal eerlijk met u zijn
ik heb het vandoen
ik heb het gewoon nodig
ik moet naar de kubus
nu

nu meneer
helpt u mij
en ik zal
u en mij
verbeteren

ik geef toe
ik ben de getande zwakkeling
ik ben lezer geworden

ik moet zelf eten
zelf schrijven
vuur met vuur bestrijden
letters verzamelen
rond dit verhitte lijf
ze vastbinden
africhten
als inktzwart bestek
meneer

ik moet eten
meneer

ik moet
dit plein
deze stad
met taal terroriseren

ik moet
als een plaag
van wandelende blaren
doorheen stad

ik wil een overlast
voor de mensen wezen

ik zal
mijn wankel volk
op nieuw
le ren
le zen