maandag 19 juli 2010

Elizabeth Batts - alias de vrouw van James Cook

Wie mij een beetje volgt, kent mijn passie voor bizarre geschiedenissen. Omdat geschiedenis laat zien hoe gek de wereld in elkaar kan zitten. Omdat geschiedenis laat zien dat wat je niet kunt verzinnen gewoon al is gebeurd.

In mei schreef ik over ontdekkingsreiziger James Cook. Dit naar aanleiding van het boek van Martin Dugard. Nu was het de beurt aan Elizabeth Batts, alias de vrouw van James Cook. Haar verhaal is met enige fictieve verdichtsels weergegeven door Anna Enquist in het het boek De thuiskomst.

Elizabeth en James hadden een bijzondere relatie. James is gedurende hun huwelijk slechts zeer sporadisch aan land geweest. Maar als hij aan land was, was hun relatie warm en vol verstandhouding. Maar ook dubbel. Altijd trekt de zee en de ontdekking en telkens laat hij haar in de steek. Tegelijkertijd is haar leven bijzonder wreed. Ze draagt al haar zes kinderen op verschillende leeftijden naar het graf. En zoals bekend sterft James Cook wreed op Hawaï. Zelfs haar neef Isaac waar ze na verloop van tijd mee samen woont, overleeft ze. En dan is er nog een merkwaardige relatie met Hugh Palliser, een mysterieuze steun en toeverlaat die tegelijkertijd volstrekt onbereikbaar is.
Sommige mensen waarschuwden mij vooraf voor het boek: "het is te treurig". Ja, er zit veel leed in. Maar ik heb in het boek heel veel warmte gelezen: de kracht van een dappere vrouw, kleinere en grotere momenten van gelukzaligheid zoals bijvoorbeeld de blijdschap om een geslaagde samenwerking tussen James en Elizabeth als ze het reisjournaal uitwerken.

Waar ik echt van onder de indruk was, waren de gedachten van Elizabeth en hoe die door Enquist weergegeven waren. Een recensent beschreef dit als eenvoudig en intiem. En die mening deel ik graag. Het boek is doorspekt van prachtige observaties van menselijke verhoudingen. Het schetst heel mooi hoe mensen kunnen veranderen of hoe relaties zich kunnen ontwikkelen. Het schetst een beeld van een vrouw die geen greep krijgt op haar relatie met haar man en en man die op de wal niet aarden kan en die op zee steeds verder van de realiteit komt te staan. Zelden heb ik een boek zo dicht bij me gevoeld als dit boek. Op naar de volgende Enquist zou ik zeggen.
Dit boek kwam in mei op mijn pad omdat ik interesse heb in bizarre geschiedenissen. Het is geschreven door een auteur die zelf al jong een dochtertje verloor. Het gaat over een vrouw die al haar zes kinderen verloor. Wie mijn laatste serie blogs heeft gelezen, snapt dat dit boek die andere geschiedenis op een bijzondere manier doorkruist. En geloof me, het is echt toeval. En geloof me, laat ik daar nou net niet in geloven. Laten we het maar als een bijzonder "thuiskomst" bestempelen.

Voor wie dit boek nu ook gelijk wil lezen, klik hier

8 opmerkingen:

Wim Keizer zei

Dag Mark, ik lees met plezier en interesse ook de bijdragen van jou die niet (rechtstreeks) over openbaar bibliotheekwerk gaan. Zoals deze en een aantal vorige.

Zomer65 zei

misschien is het het verschil in sekse, en ik moet eerlijk zeggen dat het al een paar jaar geleden is dat ik het gelezen heb. Ik heb vooral het beeld van die eeuwig wachtende vrouw, die niet op kan boksen tegen die andere liefde van haar man, de zee. Die maar moet zien hoe ze de touwtjes financieel aan elkaar knoopt, die door de hoge heren wordt geminacht,zoals ook Cook dat werd. (Of haal ik nou verhalen door elkaar). Ik werd er in ieder geval heel erg treurig van, het tijdsbeeld van een vrouw. Er is gelukkig veel veranderd op dat gebied, al valt er nog een wereld te winnen, werelden die Cook niet kon vermoeden ;-)

Bas van Houwelingen zei

Mooi verslag van een mooi boek dat uitnodigt om het boek te gaan lezen. Ook bij mij is de treurigheid niet overheersend bijgebleven, of moet je daarvoor wellicht een vrouw zijn?

Mark Deckers zei

@Wim: Wow, een journalist die complimenten geeft. Woepie.
@Zomer65: Hmm, ik weet niet zo goed wat ik op jouw reactie moet zeggen. Ik zag inderdaad een wachtende vrouw maar tegelijkertijd een vrouw die ook krachtig haar eigen zaakjes regelde. Tegelijkertijd zag ik in de beginperiode een heel volwassen overleg tussen Elizabeth en James. Zeer vooruitstrevend voor die tijd, denk ik. Zeker na de eerste reis had ze het financieel voor die tijd niet slecht. Ik zag twee krachtige mensen die tot elkaar aangetrokken worden maar waarvan hij inderdaad een tweede liefde had: de zee. Er was inderdaad heel veel verdriet. Maar in dat verdriet zag ik juist een hele krachtige vrouw. Dat James die wereld niet ontdekt heeft, is inderdaad misschien wel de grootste mislukking van de grootste ontdekkingsreiziger.
@Bas: Eh, jouw vraag kan ik niet beantwoorden.... Misschien @Zomer65?

ellen zei

Hoi Mark,
heb dat boek al een tijdje geleden gelezen maar vond het niet treurig. Vooral de dapperheid is mij bijgebleven. En voor die tijd had ze het financieel goed en dat zorgde ook voor mogelijkheden om als vrouw toch behoorlijk geëmancipeerd te kunnen zijn, ook in haar omgang met andere mannen. Maar goed, is natuurlijk ook een boel fictie bij.

Annemarie van Essen zei

Ik las het boek diagonaal (las dus eigenlijk niet ;)) en bij mij bleef ook vooral het telkens weer verlaten hangen.

Maar ja. Zegt een boek nu het meest over de schrijver/ster of over degene die het leest en ervaart.

Die discussies heb ik regelmatig met leeskringdames gevoerd en het blijft altijd afhankelijk van de bril die je opzet :)

Zomer65 zei

@Bas & @Mark: ik weet niet of vrouwen verdriet anders beleven dan mannen. Ik ken stellen die volstrekt uit elkaar gegroeid zijn na een heftig verlies, zoals van een kind. Ik ken ook stellen die elkaar juist vonden en er samen sterker uit kwamen. Dus of Elizabeth anders bij mij overkomt omdat ik een vrouw ben? Ik weet het niet. Gezien de reactie van Ellen en Essen2punt0 is het de vraag. Het zal wel aan je karakter liggen en waar je door getriggerd wordt. Het zal wel wat over mijn karakter zeggen ;-) dat ik focus op de treurigheid en afhankelijkheid waarin Elizabeth zit....

Mark Deckers zei

@ellen, @zomer65 en @essen2punt0: grappig hoe iedereen een boek anders ervaart. Dat je leest vanuit je context en dat het daardoor bijdraagt aan wie of wat je bent. En goed dus om dat zo met elkaar te wisselen. Leuk!