donderdag 11 februari 2010

Bankroet, failliet, blut : De bankroet jazz

Op gedichtendag liet ik mijn voorliefde voor de gedichten van Van Ostaijen blijken. De dag na gedichtendag kreeg ik het boekje "De bankroet jazz" in handen. De bankroet jazz is een filmscenario dat Paul van Ostaijen schreef rond 1921 in Berlijn. Zijn filmscenario blijkt verrassend actueel.

De Eerste Wereldoorlog liet een verwoest Europa achter. Van Ostaijen vluchtte vanwege zijn Vlaams activisme naar Berlijn. In de Wilhemstrasse ziet hij zo ongeveer voor zijn neus onlusten en grote stakingen plaats vinden. Deze onlusten worden de kop in gedrukt door de het Freikorps onder leiding van Gustav Noske.

De bankroet jazz gaat over een dadaïstische revolutie die onstaat in de arbeiderswijk Alt-Moabit. De kern van de revolutie is de verzoenende werking van jazzmuziek. Het revolutievirus verspreidt zich razendsnel door heel Europa. De revolutie predikt naast de jazzmuziek ook rijkdom voor iedereen. Om dat te realiseren wordt een waanzinnig financieel plan ingezet. Om iedereen te kunnen laten rentenieren worden eindeloze staatsleningen (de schatkistbons) uitgegeven. Het kan dan ook niet anders of deze revolutie leidt tot een feestelijk bankroet.

Het filmscenario was al vaker gepubliceerd - hoewel voor het eerst pas in zijn verzamelde werk in de jaren '50. Uniek aan dit boek is de DVD waarop het scenario tot leven is gebracht door Leo van Maaren en Frank Herrebout. Dit hebben ze gedaan in samenwerking met het filmmuseum. Die verfilming is gedaan door gebruikmaking van enkel oude filmbeelden. Dat hele rare dadaïstische filmscript is dus omgezet naar een collage van oude filmbeelden. Met daaronder uiteraard passende jazzmuziek.

Het scenario is voor velerlei uitleg vatbaar. Continu kantelt hij zijn perspectief. Eerst onderschrijft hij de revolutie, daarna toont hij ook daarvan de leegte.

Ik heb die verfilming met bewondering bekeken. Daarnaast staat op de DVD een documentaire over het verblijf van Van Ostaijen in Berlijn.

De bankroet jazz is verrassend actueel. Oplopende staatsschulden, kantelende wereldeconomieën en banken die failliet gaan. In het afgelopen jaar kwam ik mensen tegen die geld hadden verloren op de beurs en daardoor een deel van hun pensioen in rook op zagen gaan, een andere kennis had geld bij Icesave en weer een derde bij DSB.

Alles van waarde is weerloos, citeerde ik al eens van Lucebert. Dus mijn advies: koop morgen dat boek! Uw geld kan overmorgen waardeloos zijn.

2 opmerkingen:

astrid zei

eh, mag ik het misschien lenen? dat scheelt toch weer... nou ja, een slok op een borrel ;-) intrigerend verhaal

Mark Deckers zei

@astrid: mijn exemplaar is nog van de bieb. Maar binnenkort is een volgend exemplaar mijn eigendom. ;-) Frappant trouwens dat alleen Deventer in Overijssel dit boek heeft aangeschaft. Of zou dat toch geen toeval zijn?